Muhofaza qilish

Hayotchanlikning har xil egri chiziqlari.
Populyatsiyaning 
gomeostazi. 
Populyatsiya 
gomeostazi. 
Populyatsiyaning son jihatidan bir me’yorda saqlanib turishi 
gomeostaz (yunoncha “gomeo” - o‘xshash, statis - holat) deyiladi.
Populyatsiyaning zichligini boshqarish o ‘simliklarda hududni 
hisobga olgan holda o‘z-o‘zini siyraklantirish, vegetativ quwatini 
oshirishda namoyon bo‘Isa, hayvonlarda esa ozuqa zahiralari 
cheklangan holatda ro‘y beradi. Ko‘pchilik turlar populyatsiyasining 
o‘sishini sekinlashtiruvchi mexanizmlardan biri individlaming o‘zaro 
kimyoviy ta’sir etishidir.
Hayvonlardagi hududiv xatti-harakatlar instiktlar tizimi sifatida 
kelib chiqqan bo‘lib, u populyatsiyaning ayni bir maydonda son 
jihatidan o‘sishini boshqarishning 
samarali mexanizmlaridan 
hisoblanadi (1-ilova).
/
Nazorat savollari:
1. Populyatsiya tushunchasini izohlab bering.
2. Populyatsiyaning xarakterli belgilarini tushuntiring.
3. Populyatsiyaning genetik xarakterini izohlang.
4. Populyatsiyalar ekologiyasining qanday ahamiyati bor?
f
50

---

5-MAVZU: EKOTIZIMLAR EKOLOGIYASI
Reja:
1. Ekotizim tushunchasi.
2. Suksessiya.
3. Jamoalar ichidagi o‘zaro aloqalar.
4. Energiya piramidasi.
5. Akvatik ekotizimlar.
6. Agroekotizimlar.
Tayanch so‘zlar: 
jamoa, ekotizim, biotsenoz, biogeotsenoz, 
fitotsenoz, ekologik tuzilma, ozuqa zanjiri.
Wyomingdagi Yellowstone Milliy bog'iga tashrif buyurib siz 
u yerda xuddi ikki shakldagi bir xil dasht manzarani ko‘rishingiz 
mumkin. Bizda o‘tli dashtda bizonga ergashgan qushlar uning 
atrofidagi kasallik tarqatuvchi chigirtkalami tutadi. Bu manzara 
dasht hududini bir qismidir. Ekotizim barcha turdagi organizmlar 
yashaydigan hudud, shuningdek uning ichiga hayot mavjud bo‘lmagan 
hududlar ham kiradi. 0 ‘simliklar, bizon, qushlar va hasharotlar, shu 
dasht ekotizimida birgalikda yashaydi. Suv, harorat, quyosh nuri, 
havo, tuproq dasht ekotizimining jonsiz omillaridir. 12