Bir çok kişi duygusal durumu ile fiziksel bir belirti olan baş ağrısının alakasını anlamakta zorlandığından bu durumu kabul etmez. Bazı kişilerde kendilerini çok üzen ya da sıkan durumların varlığıyla yüzleşemez ve inkar etme yoluna giderler. Bu da uzun süren, müzminleşmiş baş ağrılarına neden olur. Bu durum MS’li kişilerde de oluşabilir. Baş ağrısı nadiren kafanın içersindeki bir etkilenme ile oluşur. Beynin kendisi ağrı hissi algılayıcılarına sahip olmadığı halde, kafatasının içini ama beynin dışını saran zarlar (Meninksler) ve beynin içindeki damarlar ağrı algılayıcılarına sahiptir. Bu yüzden bazı beyin hastalıkları, bu zarları ya da damarları etkileyerek baş ağrısı oluşabilirse de, bu nedenler baş ağrılarının çok küçük bir oranını oluşturur. MS’in kendisine bağlı bir baş ağrısı, (Beyin ağrısı) bu yüzden pek olağan değildir. Baş ağrısının sık rastlanılan bir nedeni sinüzittir. Kafatası kemiğinin yüz bölgesinde içleri hava dolu bazı boşluklar vardır. Bu boşluklara Sinus denir. Sinuzit, sinusların nezle ya da grip yaratan mikrobik bir etkenle iltihaplanmasıdır. Bu boşlukların delikleri genizin gerisinden boğaz bölgesine açılır. Bu nedenle tedavi edilmeyen sinüzitin akıntısı aşağı doğru yayılarak bronşit gibi başka hastalıklara zemin hazırlayabilir. Sinüzit, hafif bir ateş, genizde bir akıntı hissi, sabahları geniz ve boğazda tahrişe bağlı rahatsızlık hissi, bazen balgam çıkarılmasıyla, bazen de kuru kuru bir öksürük şeklinde belirtiler yaratabilir. Yüzde alında bazen de kafanın arka kısmında ağrı yaratır. Herhangi biri sinüzit olabileceğinden, MS’li bir kişi de başka herhangi bir hastalığa yakalanabileceği gibi sinüzite de yakalanabilir. Sinüzit antibiyotiklerle tedavi edilebilen bir hastalıktır. MS’de Trigerminal nevralji sık görülür. Yüz bölgesinde algılanan, dokunma, ısı, ağrı ve benzeri duyuları beyne taşıyan sinire trigeminal sinir denir. Yüzün kendisinde bir şey olmadığı halde, bu sinirin yolu boyunca herhangi bir nedenle oluşacak herhangi bir uyaran, beyin tarafından yüzden geliyormuş gibi algılanır. Bu şekilde yüzde hissedilen, ama aslında yüzle doğrudan ilgisi olmayan bu ağrıya Trigeminal nevralji denir. “Trigeminal Nevralji” yüzün bir yanındaki her hangi bir yerde, alında, göz etrafında, dudak yanında, çenede, yanakta hatta ağız içinde, damakta avurtta ya da diş köklerinde, aniden oluşan, çok kısa süren ama çok şiddetli olan bir ağrı ya da acı hissidir. Genellikle çivi çakılması ya da şiş sokulması gibi bir his olarak tanımlanır. Tekrarlayıcıdır. Hep aynı yerde oluşur. Ne zaman olacağı anlaşılamaz, gün içinde defalarca tekrarlayabileceği gibi çok kısa aralarla üst üste gelip çok bezdirici olabilir. Yüze ya da ağız içinde belirli bir noktaya dokunma ile ya da traş olma, çiğneme, esneme veya benzer bir uyarı ile tetiklenebilir. Beyin sapı bölgesindeki bir damarın yer değiştirerek yüz sinirini sıkıştırması gibi başka nedenlerle de oluşabilen Trigeminal nevralji, MS’lilerde sıkça görülür. MS’lilerde eklem ağrıları oluşabilir. MS’e bağlı olsun olmasın, özürlülüğü çok olan ve bu yüzden eklemlerini kullanamayanlarda eklem hareketlerinde kısıtlanma oluşur ve giderek eklemlerde çekilme ve yapışmalar gelişir. Buna “Eklem kontraktürü” denir. Bu tür sertleşme ve kasılmalar nedeniyle de eklemlerde ağrılar oluşabilir. Hareketleri çok kısıtlanmış ağır MS’lilerde bu duruma rastlanabilir. Kontraktür gelişiminin erken saptanması ve kendiliğinden yapılamayan hareketlerin bir başkası tarafından yaptırılması ve benzeri Fizik tedaviler ile bu durum engellenebilir ya da azaltılabilir. MS’lilerde eklem iltihaplanmaları olmaz. Diz, dirsek, bilek gibi büyük eklemlerde şişme kızarma ve ağrı şeklinde iltihaplanma benzeri durum oluşması, MS için olağan değildir ve MS dışında başka bir hastalığın var olduğunun kanıtı sayılır. Benzer şekilde el veya ayak parmaklarının küçük eklemlerinde sürekli bir ağrı ve şişme ile giderek parmaklarının şeklinin bozulması da MS değil, bir çeşit romatizma hastalığının var olduğunu gösterir. Göğüs ve karın ağrıları nadiren bir atağın göstergesi olabilir. Gövdede, göğüs ya da karın bölgesinde, bir kuşak şeklinde arkadan öne doğru yayılım gösteren sıkıştırıcı tipteki ağrılar genellikle omurilikteki bir MS plağın belirtisidir. Bazen yeni bir atak oluşmadığı halde gelip geçici bir bulgu olarak ortaya çıkabilirler. Omuriliğin hasarına neden olan başka hastalıklarda da benzer ağrılar oluşabilir. MS’de Lhermitte belirtisi oluşabilir. Boynun öne eğilmesi sırasında omurilikte boylu boyunca hissedilen çok kısa süreli ama şiddetli bir elektriklenme hissine Lhermitte belirtisi denir. Duyu ile ilgili bilgilerinin aktarımının yapıldığı, omuriliğin arka bölümündeki yeni ya da eski bir plağın, bu ileti yoluna bir uyaran oluşturmasından kaynaklanır. Bazen boylamasına değil enlemesine yani kollara doğru yayılım gösteren bir his şeklinde de algılanabilir. Ataklar sırasında oluşup atak geçince kaybolabileceği gibi ataktan bağımsız olarak düzensiz aralıklarla tekrarlayıcı da olabilir. Omuriliğin arka bölgesini tahrip edenMS dışındaki başka durumlarda da aynı belirti oluşabilir. MS’lilerde kol ve bacaklarda farklı özelliklerde ağrılar oluşabilir. Kol ve bacaklarda oluşan ağrılı kasılmalara “Tonik spazmlar” adı verilir. MS’lilerde sık rastlanır. Gelip geçici belirti şeklinde ortaya çıkarlar. Israrlı olduklarında tedavi edilmeleri gerekir. Kasın gerginliğinin artması veya eklemlerin sertleşmesi de ağrı yaratabilir. Ayrıca bel ya da boyun fıtığı düşündürecek özellikler taşıyan ağrılar da MS’de sıktır. Yanlışlıkla fıtık zannedilebilir. MS’li bir kişiye bel veya boyun fıtığı tanısı konulduğunda, bu tanı MS hekimince bir kez daha gözden geçirilmelidir. MS’de kol ve bacaklarda, fıtık ağrısına çok benzeyen, ıkınma hapşırma gibi sıkıştırıcı tür hareketlerle artan, boyundan kola doğru ya da belden ayağa doğru yayılım gösteren ağrılar oluşabilir. Bunlara Yalancı fıtık ağrıları(Psödoradüküler ağrılar) adı verilir.
Dostları ilə paylaş: |
