Multipl skleroz (Multiple Sclerosis; ms) tanim ms beyin ve omuriliğin bir hastalığıdır

“Optik Nörit” çoğunlukla tek gözde oluşur. Başka bir zaman, diğer gözde de oluşabilir. Her iki gözde arka arkaya ilerleyici görme kaybı gelişen yeni yetmelik çağındaki erkek çocuklarında kalıtsal bir başka hastalık söz konusu olabilir.(Leber Hastalığı)

Aniden oluşması inmede olduğu gibi, bir damarsal hastalık nedeniyle de oluşabilir. Optik Nörit başka nedenlerle de oluşabilir. Bazen neden oluştuğu anlaşılamaz.

Optik Nörit atağının yaşam boyu tekrarlama olasılığı vardır.

Nedeni bilinmeyen bir Optik Nörit atağı geçirenlerin bazılarında sonraki yıllarda MS gelişebilir. Optik Nörit geçirenlerin sonradan MS’li olup olmayacaklarını tahmin etmeye yönelik incelemeler varsa da kesin bir öngörü bilgisi yoktur.

Bir ya da birkaç kez Optik Nörit geçirip MS olmayan pek çok kişi olduğu için, her Optik Nörit atağı geçirenin MS olacağını varsaymak doğru değildir.

MS’de ON olmadan da görme bozuklukları oluşabilir.

MS’de görmeye ait belirtilerin nedeni, o göze ait sinirin hasara uğraması ile açıkça ya da sinsice bir ON gelişmesi olabileceği gibi, beyinsapı denilen beyinle omuriliğin geçiş bölgesinde bulunan ve her iki göz küresinin hareketlerinin eşgüdümden sorumlu olan küçük özel bir bölgenin hasara uğraması ile de olabilir. Görmeyle ilgili diğer beyin bölgelerinin hasarı ile de ortaya çıkabilir.

Bu durumda, çift görme, çatal görme, görüntüyü kaymış ya da bozulmuş olarak görme, görme alanı daralması, bir yarı alanı görememe gibi görmeyle ilgili pek çok başka yakınma olabilir. Cisimleri ya da yüzleri tanımama, renkli görmede azalma, nadiren geçici ya da kalıcı renk körlüğü oluşabilir.

Bu göz belirtileri, bir MS atağında oluşabileceği gibi, atak oluşmadan da daha kısa süreli, gelip geçici şekilde (Paroksismal belirtiler) oluşabilirler.

“Sürekli yorgun hissetmek” de bir MS belirtisi olabilir.

Halsizlik, bitkinlik, dermansızlık ve başka şekillerde ifade edilen, kolay yorulma veya sürekli yorgun hissetme, MS’in başlangıç yakınması olabilir. MS’in herhangi bir aşamasında da ortaya çıkabilir.

Bu belirtinin kişinin yaşıyla, kaç yıldır MS’li olduğuyla, MS’in yarattığı diğer belirtilerle ya da MS’in neden olduğu özürlülüğün derecesi ile orantılı olmadığı anlaşılmıştır.

Yorgunluğun bir diğer nedeni de MS tedavisinde kullanılan ilaçlar olabilir. İmuran ya da İnterferon gibi ilaçların bu tür yan etkileri olduğu saptanmıştır.

MS’de görülen bütün diğer belirtiler gibi müzmin yorgunluk da MS’e özgü bir belirti değildir. Depresyon ve sinsi enfeksiyon hastalıkları başta olmak üzere başka bir çok hastalıkta da ortaya çıkabilir.

Baş dönmesi ve dengesizlik hissi MS’de sık görülür.

İnsan bedeninin, düz dururken, yürürken, koşarken ya da başka bir hareket esnasında dengede kalabilmesini sağlayan karmaşık bir iç düzenlemesi vardır. Bu düzenleme için gereken bilgiler beyne pek çok farklı kanaldan ulaştırılır. En temel algılayıcıları barındıran denge organı iç kulakta bulunan bazı özel yapıların içersinde gizlidir. Bu bölgenin nezle benzeri basit bir hastalığında, çok ciddi bir dengesizlik hissi, bulantı kusma ve ayakta bile duramama hali oluşur. Bu durum geçici ve önemsizdir. Bu hastalığa Vestibüler Nörinitis adı verilir. Oysa MS’de denge organı (Kulak) sağlam olduğu halde, beyindeki denge düzenleyici merkezler veya bu merkezlerle bağlantıyı sağlayan yollar etkilenerek denge bozuklukları ortaya çıkabilir.

Denge bozukluğu, baş dönmesi benzeri hafif bir his şeklinde algılanabilir. Ağır dengesizlikler yürürken yalpalamaya, düşmeye, hatta çok ağırlaştığında ayakta bile duramamaya neden olabilir. Bu kadar ağır olduğunda beraberinde titremeler, görme bozuklukları ve konuşma zorlukları da bulunur.

Baş dönmesi bazen başka bir şeyin eşlik etmediği, günlerce süren ısrarlı bir belirtidir ve atak iyileştiğinde kaybolur. Kalıcı hale gelmesi ise çok nadirdir.

Atakların bir parçası olabildiği gibi, çok ender bir durum olarak, atak olmaksızın gelip geçici bir belirti olarak da ortaya çıkabilir.

Duruşta veya yürüyüşte dengesizlik de ataklar sırasında oluşabilen bulgulardandır.

Bazı MS tiplerinde dengesizlik sinsice artan bir bulgu olarak sürekli hale gelebilir. Birincil İlerleyici MS tipinde sık rastlanan bu durum Ataklı MS tipi İkincil İlerleyici MS haline dönüştüğünde de görülebilir. Bu durum MS’in en yıldırıcı belirtilerindendir ve yaşamı çok kısıtlayan bir soruna dönüşebilir.

MS’de, konuşma zorlukları ya da bozuklukları da oluşabilir.

MS’de, inmede (Felç geçirenlerde) olan gibi ani gelişen bir konuşamama ya da konuşulanı anlamama hali oluşmaz. Bu tür bir ani başlangıç şekli daha önceden söz edildiği gibi çoğunlukla beynin damarsal bir hastalığının belirtisidir.

Ancak MS’li kişilerin bazılarında kalıcı bir konuşma zorluğu oluşur. Kişilerin artikülasyonları (Telaffuzları) bozulabilir. Beyincikteki ya da beyin sapı bölgesindeki dil kaslarının eşgüdümünden sorumlu bölgelerin etkilenmesi sonucunda, bazı kişiler sarhoş konuşmasına çok benzer bir şekilde konuşurlarken bazılarında da, sanki burunları tıkalıymış gibi ya da genizden konuşuyormuş gibi bir konuşma şekli gelişebilir. Nadiren bazı kişilerde de ses şiddetinin (volümünün) ayarlanamaması sonucunda inişli çıkışlı, bazen patlama gibi ani ses yükselmelerinin araya girdiği bir konuşma şekli gelişir. Çok ender olarak, kısık sesli, sesin giderek azaldığı ve neredeyse duyulmaz hale geldiği, olağan iniş çıkışları olmayan tek düze (monoton) bir şekle dönüştüğü bir konuşma şekli de ortaya çıkabilir.

MS’de yürüme bozuklukları oluşabilir.

MS’de ender olmayan bir bulgu olan yürüyüş bozukluğunun nedeni, kuvvet kaybı bulgusu anlatılırken söz edildiği gibi, ayak ve bacaklardaki güç kaybıdır. Ayrıca ayak kaslarındaki kasılmaların ve kas sertliğinin artışı da (spastisite) yürümeyi bozabilir. Denge ile ilgili olarak beyincik ya da omurilikteki etkilenmelerde de yürüyüş bozuklukları olabilir. Bunların tümü beraberce de etkili olabilir.