Mundareja: Kirish Nazariy qism

Chiqindi gazlarning miqdori va tarkibi

Komponentlar	Kg	m^3	% (hajm.)
СО2	29,49	14,5	18,4
СО	2,44	2,48	3,1
SO2	7,48	3	3,8
N2 ………………	69,3	55,44	70,5
Н2О	2,6	3,25	4,2
Jami	108,3	78,67	100,0

7-jadval
Shaxtali eritishning material balansi

Kelishi	Kg	Sarfi	Kg
Qo’rg’oshin aglomerati	100,0	Xomaki qo’rg’oshin	41,03
pirit	7,17	Shteyn	4,41
Temir rudasi	37,46	Shlak	62,9
Kvars	6,5	Chang	0,94
Koks	10,717	Gazlar	108,3
Shixta namligi havo	2,6 85	Boshqa yo’qotishlar	+24,637
Jami	248,15	Jami	248,15

Qarama-qarshilik qabul qilinadigan chegaralar doirasida bo'lib chiqdi, bu hisob-kitoblarning to'g'riligini ko'rsatadi.

2.3. Eritishning issiqlik balansi
Issiqlik kelishi.

1. 
   Koks yonish issiqligi, kal:
   

reaksiyada С + О₂ = СО₂ + 94052 kal 35661
» С + 1/2О₂ = СО + 26416 kal 10016
jami ................ 44677
bu 1 kg koks 49490: 10,717 = 4261,2 kal.

2. 
   Fizik issiqlik, kal:
   

koks....................Q_к = 10,717 • 0,534 • 20 = 114,4
shixta ....................Q_ш = 141,13 • 0,22 • 20 = 620,9
jami . ………. . 735,3

3. 
   Havoni fizik issiqligi:
   

Q_в = υ с_о^t t = 90 • 0,24 • 20 = 432 kal.
4. Shlak hosil qiluvchilarning issiqligi. Shlak hosil qiluvchilar hatto shixtaning aglomeratsiyasi paytida ham sodir bo'ladi. Shuning uchun biz shlaklanish issiqligining faqat to'rtdan bir qismini hisobga olamiz.
52,9/4 • 135 kal = 1785 kal.
5. ekzotermik reaksiyalar issiqligi, kal:
reaksiya (1) ... 1651
Jami … . . 1651
Jami 50280,3 kal.


Issiqlik sarfi.

1. 
   800⁰ C xomaki qo’rg’oshin olib ketadigan issiqlik:
   

41,03 • 25,1 kal = 1029,8 kal.

2. 
   Shteyn bilan chiqadigan issiqlik:
   

4,41 • 250 kal= 1102,5 kal.

3. 
   1200° da shlak bilan chiqadigan issiqlik:
   

52,9 • 0,30 • 1200 = 17044 kal.

4. 
   Chang bilan chiqadigan issiqlik:
   

0,94 • 0,25 • 350 = 82 kal.

5. 
   Endotermik reaksiyalar issiqligi, kal:
   

reaksiya (2) ……. . . . 156,8
» (3) ….. … . . 442,7
» (4) . …….. . . 2184,7
» (5) . . . ….... 1546,8
Jami …. . . 4331

6. 
   Shixta namligining bug’lanish issiqligi:
   

2,6 • 540 = 1404 kal.
7. 100 ° gacha qizdirilgan chiqindi gazlar bilan issiqlik yo'qotilishi, kal:
СО₂ . . ….. 29,49• 0,2084 • 100 = 614,5
СО . . ……... 2,44 • 0,2488 • 100 = 60,7
SO₂ ……..….. 7,48 • 0,152 • 100= 113,7
N₂ . . ….. 69,3 • 0,2485 • 100 = 1722,1
Н₂О . …….. . 2,6 • 0,4473 • 100 = 116,3
jami................ 2627,3
8. Sovutish devoridan suvning issiqlik yo'qotilishi. 1 tonna shixta uchun sovutish suvi bilan issiqlik yo'qotilishi 110 000 kal. 109,77 kg shixta uchun suv bilan issiqlik yo'qotilishi 12074,7 kal.
9. Boshqa hisobga olinmagan issiqlik yo'qotishlari 8585 kal.

Issiqlikning kelishi va sarflanishining alohida moddalari bo'yicha hisob-kitoblarning natijalari shaxta eritish jarayonining issiqlik balansining umumiy jadvalida umumlashtiriladi (8-jadval).

8-Jadval

№	Issiqlik kelishi	Kal		%	№	Issiqlik sarfi	Kal	%
1.	Koks yonish issiqligi	44677	90,8		1.	Xomaki qo’rg’oshin	1029,8	2
2.	Fizik issiqlik				2.	Shteyn	1102,5	2,2
3	Koks shixtasi	735,3	1,46		3.	Shlak	17044	37,87
4	Havo	432	0,86		4.	Chang	82	0,16
5.	Shlak hosil qiluvchilar issiqligi	1785	3,55		5.	Endotermik reaksiyalar	5331	8,61
6.	Ekzotermik reaksiyalar issiqligi	1651	3,33		6.	Shixta namligining bug’lanishi	1404	2,79
					7.	Chiquvchi gazlar	2627,3	5,22
					8.	Suv sovitishda	12074,7	24,01
					9.	Boshqa yo’qotishlar	8585	17,14
	Jami	47280,3	100,0			Jami	47280,3	100,0

2.4. Pechning asosiy parametrlari.
Furma darajalarida kesimning maydoni:

Shaxtali pechning kengligini furmlar darajalaridan praktikadan

B=1.35 m
Pechning uzunligi

Kessonlarning kengligini 800mm va ular orasidagi masofani 10 mm, uzunlik bo’yicha kessonlarning soni 6 ga teng. Pechning aniq uzunligini
B= 0.8*6 + 8*0.01 = 4.9 м.
Razmerlarni aniq uzunligiga qarab pechning aniq maydoni
F = 1,35*4,9 = 6,6 м².
Pechning ishlash bo’yini aniqlaymiz

Pechning umumy bo’yini aniqlaymiz
H = 1,3H_p + 1 = 1,3 * 4,2 + 1 = 6,5 м.

Xulosa

Xozirgi kunda qo’rg’oshin yer yuzida keng tarqalgan. Qo’rg’oshinning asosiy ishtilish yo’nalishlari qo‘rg‘oshin surmali qotishmalar akkumulyator detallarini, kabellar qoplamasini, list, quvurlarni tayyorlashda qo‘llaniladi, qo‘rg‘oshin birikmalari bo‘yoqlar, ranglar, insektitsidlar, shisha buyumlar olishda va benzinga qo‘shimcha sifatida tetraetilqo‘rg‘oshin Pb(C2H5)4 bo‘lib ishlatiladi, rentgenli nurlanish apparat ishchilarini himoyalash uchun ishlatiladi, qo‘rg‘oshin izotoplarining miqdorini aniqlash bilan birga tog‘ jinslari va minerallar yoshi absolyut geoxronologiyada ishlatiladi.

Qo’rg’oshinning olishning eng samaradorli usullaridan biri deb shaxtali (minorali) pechlarda tiklovchi eritish jarayonini qo’llab qoramtir qo’rg’oshin olish usili deya olamiz.
Ushbu kurs loyixasida biz barcha metallurgik hisob kitoblarni amaliy bajardik. Pechning konstruksiyasi, uning ishlash printsipini o’rgandik. Asosiy mahsulot sifatida biz qoramtir qo’rg’oshin oldik.Ushbu usul pirometallurgik jarayon sifatida ishlatildi.

Qo’llanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   Yusupxodjayev A.A, Xudoyarov S.R. Metallurgiyada ishlab chiqarish texnologiyasi. T.: Turon-Iqbol,
   
2. 
   Yusupxodjaev A.A., Xudoyarov S.R., Umarova I.K.. To‘raxodjaev N.D. Qora va rangli metallarni qayta ishlash. T.: IQTISODIYOT-MOLIYA
   
3. 
   Abduraxmonov S.A., Xoliqulov D.B., Qurbonov Sh.K. Yo‘nalishga kirish. – T.: FAN
   
4. 
   Hasanov A.S., Sanaqulov Q.S., Yusupxodjaev A.A. Rangli metallar metallurgiyasi. – T.: FAN
   
5. 
   Yusupxodjayev A.A, “Og’ir rangli metallar metallurgiyasi” fanidan ma’ruzalar matni. T.ToshDU-2000
   
6. 
   Ф.М. Лоскутов Расчеты по металлургии тяжелых металлов- Москва – 1963
   
7. 
   A.V. Tarasov, N.I.Utkin “Umumiy metallurgiya” Moskva
   
8. 
   Yusupxodjayev A.A, Xudoyarov S.R Valiyev X.R, Aribjanova D.E “Rangli va qora metallarni ishlab chiqarish”