Mundarij a kirish i-bob. Boshlang'ich sinflarda og'zaki va yozma inshoning turlari

Qish keldi.
Mana qish ham keldi.Ariqlarda suvlar muzladi. Hamma yoqni oppoq qor qopladi.
Uyning tomlari ham oppoq bo`ldi. Bolalar pal`to va ko`lpoq kiyib qorda o`ynaydilar. Abbos bilan Malikning yangi chanasi bor. Ular yalanglik chetidagi tepalikdan mazza qilib chana uchdilar.
Malik juda saxiy bola. U chanasini o`rtoqlari bilan birga uchadi (49 ta so`z.)
Diktant matnini o`qib, ayrim tushunarsiz so`zlarni yo`l - yo`lakay tushuntirib boriladi, O`quvchilar yozmay, faqat eshitib esda saqlab qolishlarini eslatib, har bir gapni alohida-alohida diktovka qilinadi. Matn diktovka bilan yozdiriladi. O`qituvchi matnni yana bir marta sekin o`qiydi, O`quvchilar yozganlarni tekshiradilar. O`qituvchi matnni adabiy til normalariga rioya qilib o`qib berishi zarur.
O`quvchilarni ishlari yig`ib olinib tekshiriladi.
Tekshirilishi lozim bo`lgan BKM elementlari nomi va soni:
1. Gapda bosh harflar bilan yoziladigan so`zlarni aniqlash.
2. Xat boshidan yozish.
3. Atoqli otlarni aniqlay olish va ularning imlosi.
4. Ko`plik qo`shimchalarini to`gri yozish.
5. Kema-ket kelgan bir xil undoshlarni yozish.
6. Chiroyli yozuv.

Diktant O`quvchilarni yozma nutqini o`stirishda katta ahamiyatga ega, diktant uchun matn tanlash muhim masaladir. Dastlab kichik matnlar tanlanadi. U sintaktik va leksik jixatdan sodda va tushunarli bo`lishi zarur. Diktant uchun tanlanadigan matnlar mazmun jihatidan asta-sekin murakkablashtirilib boriladi.

Birinchi sinfda diktant yozishda mo`ljallangan matn to`rt - besh gapli bo`ladi. O`qituvchi matnni bir marta sekin va ifodali o`qiydi. Har bir so`zni diktovka qilib yozdiradi. Xar bir gap tugagandan so`ng takrorlab o`qiydi. O`quvchilarga yangi gap bosh xarflar bilan boshlanishini va oxirida nuqta qo`yilishini ham o`rgatiladi.
O`qituvchi qaysi chorakda, nechta va qachon diktant yozdirilishini oldindan rejalashtirgan holda, oldindan tayyorlab boriladi va aytiladi.
O`quvchilarni diktant yozishga tayyorlash, ular yo`l qo`yishi mumkin bo`lgan xatolarni oldini olish ustida muntazam ishlash odatlantirishning sharti hisoblanadi. Maktabga kelishi bilan bola ijtimoiy ongning rivojlangan shakllari - odamlarning nazariy ongi va tafakkuri bilan bog'liq bo'lgan ilm-fan, san'at, axloq, qonunchilik asoslarini o'rganishni boshlaydi. Ijtimoiy ongning ushbu shakllari va unga mos keladigan ma'naviy shakllarning asoslarini assimilyatsiya qilish bolalarda ularda tarixiy ravishda yaratilgan inson faoliyatiga mos keladigan faoliyatni amalga oshirishni anglatadi. Bolalarning bu faoliyati ularning ta'lim faoliyati. Jarayonda o'quv faoliyati kichik yoshdagi taqdimotchi sifatida maktab yoshi Bolalar nafaqat ijtimoiy ongning yuqoridagi shakllari asoslariga mos keladigan bilim va ko'nikmalarni, balki nazariy ong va tafakkurning asosini tashkil etuvchi tarixiy qobiliyatlarni - aks ettirish, tahlil qilish va fikr tajribasini qayta ishlab chiqaradilar. Boshqacha aytganda, o'quv faoliyatining mazmuni nazariy bilimlar (muhim mavhumlashtirish, umumlashtirish va nazariy tushunchalarning birligi). Ta'lim faoliyati o'ziga xos mazmunga va tuzilishga ega bo'lib, uni bolalar ham boshlang'ich maktab yoshida ham, boshqa yoshlarda ham (masalan, o'yin, ijtimoiy, tashkiliy, mehnat va boshqalar) amalga oshiriladigan faoliyat turlaridan ajratib turishi kerak. Bu ma'lum bir yoshdagi asosiy psixologik neoplazmalarning paydo bo'lishini aniqlaydi, kichik maktab o'quvchilarining umumiy aqliy rivojlanishini va umuman shaxsiyatini shakllantirishni belgilaydi. Nazariy fikrlash va nazariy bilimlarning tarkibi va shakllarining tarixiy o'zgaruvchanligini hisobga olish kerak. O'qish, yozish, sanash va boshqa ba'zi ko'nikmalarni (masalan, qo'shiq va qiroat bilan bog'liq ko'nikmalar) o'zlashtirish jarayonida bolalar aks ettirish va tahlil qilish elementlarini shakllantirdilar. Xatlar yozishni o'qitishda yuz beradigan bu nazariy fikrlash amaliyotlari, masalan, Hegel tomonidan ta'kidlangan: xat yozishdagi so'z, uning fikriga ko'ra, "aks ettirish mavzusiga" aylanadi, "tahlildan o'tadi", bu esa odamga nutqning hissiy tomonini "universallik" shakliga olib chiqishga imkon beradi. ". Bunga Gegelning inson ongi rivojlanishida o'qish va yozishni o'rgatishdagi yuqori bahosi kiradi. Shunday qilib, u shunday yozgan: "... Biz xatni o'qishni va yozishni o'rganishni juda kam baholangan, cheksiz tarbiya vositasi sifatida ko'rib chiqishimiz kerak, chunki ruhni sezgir betonadan ko'proq rasmiy narsaga e'tibor qaratish kerak. ovozli so'z o'zining mavhum elementlariga ham taalluqlidir va shu bilan bu mavzudagi ichki ongning asosini tozalash va tozalash uchun juda zarur bo'lgan bir narsani amalga oshiradi. ” Umumiy madaniy qobiliyat va ko'nikmalar ularning manbalari bo'yicha nazariy tafakkur bilan chambarchas bog'liq, shuning uchun uning bu yoki boshqa shaklda ahamiyati ushbu ko'nikmalarni o'qitishning turli usullarida uchraydi. Bolalar maktabga kelganda, ular tegishli davrning nazariy tafakkuri bilan bog'liq bo'lgan bunday bilim va ko'nikmalarni o'zlashtirish uchun o'quv faoliyatini olib borishni boshlaydilar. Bunday holda, bolalar haqiqatga nazariy munosabat asoslarini shakllantiradilar. Voqelikka nazariy munosabatni rivojlantirish odamga bevosita kuzatiladigan kundalik hayot doirasidan tashqariga chiqishga imkon beradi; u uni dunyoda, shuningdek, odamlar munosabatlarida yuz berayotgan voqea-hodisalarning keng doirasi bilan tanishtiradi.
Ichida boshlang'ich maktab hali ham empirik fikrlash nazariyasiga asoslangan o'quv uslubiyotida hukmronlik qilmoqda. Buni, masalan, xotirani rivojlantirishga, og'zaki so'zlarni yodlashga urg'u berish orqali tasdiqlash mumkin. Faqatgina nazariy ma'lumot bolalarga bunday ta'lim beradi, aqliy rivojlanishni rag'batlantiradi, bu ularning kelajakda jamoat ishlarini boshqarishda ishtirok etishini ta'minlaydi.
Bolalarni o'qitish birinchi navbatda ularning empirik fikrlashlarini rivojlantirishga turtki berdi (psixologiyada bu ba'zan aniq ingl. Vizual deb nomlanadi) Boshlang'ich ta'lim, hatto maktabgacha yoshdagi bolalarda ham paydo bo'lgan fikrlash shaklini "oldi" va ishlatdi. Yosh talaba "aniq tasvirlar va taassurotlar bilan yashaydi, hissiy tajribasini tizimlashtirish, umumlashtirish va shu asosda boshlang'ich arifmetik va grammatik tushunchalarni shakllantirish" kerak. Bolaning maktabgacha yoshida uning aqliy faoliyati shakliga asoslanib arifmetik va grammatika bo'yicha maktab tashkil etish taklif qilindi.
Agar bu rivojlanish masalasi bo'lsa edi bola fikrlash boshlang'ich ta'lim jarayonida bu holatda ko'pincha ixtiyoriy va yo'naltirilgan idrok-kuzatish darajasining o'sishi nazarda tutiladi. Biroq, ba'zi tadqiqotchilar buni aniqladilar boshlang'ich ta'lim Bolalarning aqliy rivojlanishiga sezilarli darajada ta'sir qilmaydi. "Bu hodisa, - ta'kidladi B. G. Ananiev," alohida va chuqur o'rganishga loyiqdir, chunki bu boshlang'ich ta'lim amaliyotida ... o'rganish va rivojlanish o'rtasidagi qarama-qarshiliklar to'liq bartaraf etilmaganligini ko'rsatadi. " L. V. Zankov shunday deb yozgan: "Bizning kuzatuvlarimiz va maxsus so'rovlarimiz ... boshlang'ich sinflarda sifatli bilim va ko'nikmalarga erishish o'quvchilarning rivojlanishida muhim yutuqlar bilan birga kelmasligidan dalolat beradi". Boshlang'ich ta'limning bolalarning aqliy rivojlanishiga zaif ta'siri, birinchi navbatda, bolalarning o'zlashtirishlariga bog'liq edi o'quv materiallari asosan, yosh o'quvchilar tafakkuri rivojlanishida sifatli o'zgarishlarni amalga oshirish uchun zaruriy asos bo'lolmaydigan empirik abstraktsiya va umumlashtirish orqali. Maktabgacha yoshdagi bolalardan boshlang'ich maktab o'quvchilariga qadar fikrlash rivojlanishining yuqoridagi sxemasini tasvirlab, D. B. Elkonin shunday yozgan: «Aslida, ushbu sxema ushbu ta'lim tizimining aniq tarixiy shakllariga (so'zning keng ma'nosida) asoslangan bolalar aqliy rivojlanishining aniq va aniq yo'lini aks ettiradi. ), ichida, hech bo'lmaganda, yoqilgan boshlang'ich bosqichlari "Ampirik ma'lumotlar ustunlik qiladi va mavzu nazariyasi elementlari sifatida chin kontseptsiyalar vositasida bilimlarni o'zlashtirish usullari kam taqdim etilgan." O'rta maktabda normal o'qish uchun barcha bolalar o'qish uchun muhim ahamiyatga ega bo'lishi kerak, undan keyin o'qish va o'rganish qobiliyati zarur. Bu ehtiyoj va ko'nikma bolalarda aniq boshlang'ich maktab yoshida shakllanishi mumkin (shuni ta'kidlaymizki, bunday psixologik va pedagogik vazifalar avvalgi boshlang'ich maktabgacha bo'lmagan). Boshlang'ich maktab o'quvchilarini o'qitish va o'qitishning aqliy rivojlanishi bilan bog'liqligini eksperimental tadqiqotlar. Ushbu ishlarda ta'lim faoliyatining psixologik-pedagogik mohiyatini tahlil qilish, boshlang'ich ta'limni rivojlantirish muammolari bilan bog'liq muhim masalalar ko'tarildi.
Boshlang'ich ta'limning mazmuni va usullarini o'zgartirish zarurligi ushbu sohadagi etakchi mutaxassislarning yosh o'quvchilarda tushunchalarni shakllantirish jarayoniga yondashishida namoyon bo'ldi. Shunday qilib, M. N. Skatkin uchinchi sinf o'quvchilarida "homila" tushunchasining shakllanishining aniq misolini keltiradi, uning davomida bolalar haqiqiy mevalarning kelib chiqishi, aloqalari va funktsiyalarini ochib berishdi. Bunday kontseptsiya rasmiy mantiq talablariga muvofiq qurilmaydi, chunki u uchun «homila» tushunchasi shakllangach, barcha mevalarga xos bo'lgan tashqi xususiyatlarni mavhumlashtirish va ro'yxatlash kifoya qiladi. “Faqat abstraktsiya orqali, - deb yozadi M. N. Skatkin, - bu kontseptsiya shakllanishi mumkin emas, ammo biz bir-birimiz bilan solishtiradigan ko'plab individual mevalar; Ushbu kontseptsiyani shakllantirish uchun xomilani nafaqat tashqi muhitdan ajratib olish, balki butun o'simlik bilan bog'liqligini, uning organik qismi deb bilish va homilani statik emas, balki rivojlanish, harakatlanish, o'zgarishda hisobga olish kerak. " Bu erda nazariy tushunchalarning xususiyatlari tavsiflangan va ularning boshlang'ich ta'lim jarayonida shakllanishi imkoniyatlari ko'rsatilgan.
MN Skatkin bolalarning bilimlarini o'zlashtirishlarini faqat passiv idrok etish va tayyor shaklda etkazilgan haqiqatlarni yodlash deb tushunish noto'g'ri deb hisoblaydi.
«Ayni paytda, bilimlarni o'zlashtirish jarayoni, shuningdek, kognitiv vazifani hal etish orqali mustaqil izlash natijasida sodir bo'lishi mumkin. Va hatto birinchi sinf o'quvchisi ham oddiy kognitiv vazifalarni hal qilishga qodir ... Muammoni hal qilish ma'lum bir fan bo'yicha bilim tizimini o'zlashtirish vositalaridan biri bo'lib xizmat qiladi va shu bilan birga mustaqil ijodiy fikrlashni rivojlantirishga yordam beradi. "
MN Skatkin, shu bilan birga, maktabda bilimlarni muammoli bayon qilish imkoniyati va samarali foydalanish haqida gapiradi. Ushbu taqdimotning mohiyati shundan iboratki, o'qituvchi bolalarga nafaqat ilm-fanning yakuniy xulosalari haqida xabar beradi, balki ma'lum darajada ularning kashfiyot yo'lini ("haqiqat embriologiyasi") takrorlaydi. Shu bilan birga, o'qituvchi ". Talabalarga ilmiy tafakkurning to'g'ri yo'lini namoyish etadi, talabalarni tafakkurni haqiqatga qarab harakat qilishiga olib keladi va ularni ilmiy izlanishlarning sheriklariga aylantiradi."
I. Ya. Lerner: yangi muammolarni hal qilishda ijodiy, izlanish faoliyati tajribasi. Bu shuni anglatadiki, har bir o'quv fanida talabalar odamlarning ijodiy faoliyati tajribasini o'rganadigan vazifalar bo'lishi kerak. Shu bilan birga, "ijodkorlikni juda yoshligidan o'rganish kerak."
Bizning fikrimizcha, ijodiy faoliyat tajribasi jami ijtimoiy tajribaning to'rtta qo'shni elementlaridan biri emas, balki uning boshqa elementlari (bilim, ko'nikma va dunyoga bo'lgan inson munosabatlari) asoslanishi mumkin bo'lgan asosiy va asosiy element bo'lishi kerak. Bunday holda, bolalarni boshidanoq ta'lim va tarbiyalash ularning shaxsiyatini rivojlantirishga qaratilgan bo'ladi.
Boshlang'ich maktab o'quvchilarining o'quv faoliyati eng yaxshi natijalarni beradi, agar bolalar bilim va ko'nikmalarni o'zlashtirish jarayonida bir-biri bilan faol munosabatda bo'lishsa (masalan, ularning kelib chiqish shartlarini muhokama qilishadi).
Rivojlantiruvchi ta'limning asosi uning mazmuni bo'lib, undan ta'lim tashkilotining usullari (yoki usullari) olinadi. Ushbu pozitsiya L. S. Vygotskiy va D. B. Elkoninning qarashlariga xosdir. "Biz uchun, - deb yozadi D. B. Elkonin," uning asosiy ahamiyati uning (L. S. Vygotskiy - V. D.) fikrlashi, avvalambor olingan bilimlarning mazmuni orqali aqliy rivojlanishda etakchi rol o'ynaydi deb o'ylagan " .
Boshlang'ich maktab yoshidagi etakchi faoliyat sifatida o'quv faoliyatining rivojlanayotgan tabiati uning mazmuni nazariy bilim ekanligi bilan bog'liq. Ushbu asosni assimilyatsiya jarayonini tahlil qilish misolida ko'rib chiqing ilmiy bilimlar.


XULOSA
Boshlang`ich ta’limning o`ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, insho yozish qonun-qoidalarini 3-sinf o`quvhcilarining ongiga singdirish juda muhimdir. O`qituvchi ayni paytda o`z bilimi, tajribasi va imkoniyatidan foydalanib dars o`tishning ilg`or, samarali usullarini ishlab chiqishi lozim.
3-sinflarda o`quvchilar bilan, o`qituvchilar bilan faoliyat olib bordik. Bunda o`qitishning ilg`or usullaridna foydalanishning samarali ekanligi amaliyotda o`z isbotini topdi.
1. Belgilangan maktablarda o`quvchilarning faoliyati, darsga bo`lgan qiziqishi, ijodkorligi sezilarli darajada ijobiy tomonga o`zgardi.
2. O`quvchilar passiv tinglovchidan faol, shu ishni bajaruvchi shaxsga aylandi.
3. O`qituvchi va o`quvchi faoliyati me’yorlashdi.
4. O`quvchilar interfaol usullarda faolligi, ya’ni o`z ”men” ini ko`rsatishi shakllandi.
5. O`quvchilarda til sezgirligiga bo`lgan munosabat tamomila ijobiy tomonga o`zgardi.
6. O`qituchi ta’lim jarayonining subyektida n uning tashkilotchisiga aylandi.
7. Mustaqil ishlarni bajarish jarayonida o`quchilarda o`z kuchiga ishonch shakllandi.
8. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi ikkinchi sifat bosqichi talablaridan kelib chiqib, 3-sinf ona tili darsligi materiallarini ham zamon talablari darajasida yaratish lozim.
Qisqasi, 3-sinfda o`quvchilarni insho yozishga o`rgatish, zamonaviy ilg`or pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etilsai, o`quvchilarning yosh va indivedual xususiyatlari hisobga olinsai, vaqtdan to`g`ri va oqilona foydalana olinsa, o`quvchi topshiriqlari, turli xil rolli o`yinlar, topshiriqlar, turli xil rolli o`yinlar, topishmoqlar, xalq maqollaridan o`z o`rnida unumli va o`rinli foydalan olinsa, dars sifati sezilarli darajada oshadi. Bu esa o`qituvchidan yuksak mahoratli bo`lishni, ijodkorlikni, mehnarsevarlikni talab etadi.