Musiqa o‘qitish metodikasi va maktab repertuari

Qo‘shiq o‘rgatish metodi quyidagicha: 
1. Qo‘shiq haqida o‘qituvchining qisqacha kirish so‘zi (qo‘shiq mualliflari 
haqida, asarning tarixiy yoki tarbiyaviy ahamiyati haqida qisqa hikoya qilish, shu 
asarga doir qiziqarli hayotiy suhbat o‘tkazish va rasmlar ko‘rsatish). 
2. Qo‘shiqni o‘qituvchi tomonidan to‘liq ijro etib berilishi.
3. Qo‘shiqni musiqiy xarakteri, uning ifoda vositalari, shakli, janrini 
o‘quvchilar bilan birgalikda aniqlash.
4. Qo‘shiqni musiqiy jumlalarga bo‘lib o‘rgatish.
5. Qo‘shiqni ijro sifatlari ustida ishlash (nafas, sof intonatsiya, talaffuz, 
dinamik belgilar asosida ifodali kuylash). 
6. Taassurotlari yuzasidan qisqacha suhbat o‘tkazish (savol-javob) 
ko‘rgazmali materiallar asosida. 
Bunga misol qilib darslikdagi quyidagi asarlarni aytishimiz mumkin: 
D.Omonullaeva musiqasi, «Buvijonim» N.Ro‘zimuhammedov she’ri; «Baxti 
erkatoy» T.Toshmatov musiqasi, T.Ilxomov she’ri; «Diloromning qo‘shig‘i» 

---

64 
D.Omonullayeva musiqasi, N.Muhammad she’ri; «Nisholda», D.Omonullayeva 
musiqasi, R.Tolipov she’ri.
Birinchi sinfdan boshlab o‘quvchilarni ovoz diapazonini aniqlash va 
kengaytirishga aloqida e’tibor berish lozim. Birinchi sinfda o‘quvchilarni ovoz 
diapazoni (DO1 – Lya1), keyinchalik esa ularni ovoz diapazoni kengayib, o‘quv 
yili oxirlarida (DO1 – D02)gacha ham bo‘lishi mumkin. Qo‘shiqlarni 
o‘quvchilarga musiqiy qobiliyatlari, musiqiy o‘quvi, xotirasiga, talaffuziga 
ahamiyat beriladi. 
Qo‘shiqlarning 
differensional 
guruhlarga 
bo‘lib 
o‘rgatish 
dars 
samaradorligini oshiradi. Musiqiy o‘quvi bo‘sh bo‘lgan o‘quvchilarni qiziqishini 
va musiqiy qobiliyatini yanada o‘stirish uchun o‘qituvchilarni uch guruhga bo‘lib 
o‘tkazish lozim.
Musiqiy o‘quvi bo‘sh bo‘lgan bolalar har tomondan jarangdorovozlarni 
eshitib, ularga taqlid qilib chiroyli, sof intonatsiyada kuylashga harakat qiladilar. 
Bu yoshdagi o‘quvchilarni ovozi o‘zlariga xos juda mayin va yoqimli tembga ega 
bo‘ladi. O‘tirib va turib kuylaganda gavdani to‘g‘ri tutish, nafasini so‘z o‘rtasida 
olmaslik uchun rejaga solish, unli va undosh tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilish, sof 
intonatsiya ustida muntazam ish olib borish lozim. Bolalar ovozini parvarish qilish 
tavsiya etiladi. Ovoz sozlashni primar tovushlardan (mi1, fa1, sol1,) boshlab, 
yelkani ko‘tarmasdan nafas olishga ahamiyat berish qo‘shiq kuylash 
samaradorligini oshiradi.