Andijon shahar Transport kolleji 320-guruh o’quvchisi Rasuljonova Arjumandning Ma’lumotlar ba’zalari fanidan tayyorlagan MUSTAQIL ISHI Mavzu: PHP dasturlash tili haqida ma’lumot
PHP dasturlash tili dasturiy vositani sozlash va o’rnatish;
1.PHP dasturlash tili tarixi. 1994-yili PHP dasturlash tilining yaratuvchisi Rasmus Lerdorvning saytiga mehmonlar kirishini hisoblash uchun Perl dasturlash tilida maxsus qobiq yasab amalda qo’llagan ko’p o’tmay qobiqni ishlatish unumdorligi juda past va sekinligi aniqlangandan so’ng, dasturni yangidan 5 tilda yozib chiqishga to’g’ri keladi. Keyin daslabki kodlari muallif tarafidan barchaga ko’rinishi uchun serverga nashr qilingan. Server foydalanuvchilari kodlar bilan qiziqib,uni ishlatish nusxalari ham paydo bo’lgan.
Hademay bu dasturlar alohida loyihaga aylanib, 1995-yilniy iyun oyida dasturiy ta’minot PHP (Personal Home Page) nomi bilan birinchi nashri chiqarildi.Dastur jiddiy qayta ishlanganidan so’ng PHP/HI ( Personal Home Page/ Forms Interpreter) nomi bilan mahsulotning ikkinchi nashri paydo bo’ldi. Bu mahsulot HTML-kod ichiga yozilib, HTML-formula qayta ishlab, hozirgi PHP dasturlash tilining tayanch imkoniyatlarini o’z ichiga olgan. PHP/FI-kod yozilishi PERL tiliga juda o’xshagan lekn soddaroq bo’lgan.
1997-yil PHP/FI 2.0 nashri chiqdi. O’sha paytda bu mahsulot bilan bir necha ming odam foydalanaib, taxminan 50 ming domen bo’lib, Internetning 1%ni tashkil etdi.
1997-yida Endi Gutmans va Ziv Suraski PHP/FI kodini boshqatdan olib chiqishdi, chunki eski kod ular ishlatayotgan electron tijorat tizizmlari uchon yaroqsiz edi. Eski kodning mualliflaridan yordam olish uchun ular bilan uchun birlashishni taklif etib, PHPJ nomli loyihani PHP/FI loyihasini ishlab chiqarilishi to’xtatilgan.
PHP3.0 ning eng kuchli taraflaridan biri uning kengaytira oladigin yadrosi (tizimning boshqaruv qismi) bo’lib, bundan tashqari ma’lumotlar jamg’armalari bilan turli protokollar va interfeyslar bilan birgalikda ishlash keng imkoniyatlari yaratildi. Muvaffaqiyatga erishishga ancha ahamiyatli faqt bu yangi tini boyligi va obyektlarga mo’ljallangan dasturlashni qo’llay olishi. Yangi loyiha bilan birga nafaqat tilni tashqi- i=ichki tuzilishi o’zgardi, balki o’zini nomi bilan Endi PHP qisqartmasi “PHP: Hypertext Preprecessor” ma’nosini anglatishi bildirildi.
1998-yilning oxirida PHP foydalanuvchilarinig soni o’n mingdan oshdi. Yuz mingdan oshiq veb-saytlar bu tilni qo’llashni e’lon qilishdi. Taxminan internetning 10% serverlarida PHP 3.0 o’rnatilgan edi.
1988-yilning iyun oyida PHP 3 to’qqiz oy ommaviy tekshiruvlardan keyn rasman e’lon qilindi. Shu yining qishida Endi Gutmans va Ziv Suraski PHP yadrosini qaytadan ishlab chiqarishni boshlashgan. Ularning asosiy vazifasi PHP tizimining unumdorligini ko’rsatish va kodning modullarini yaratish.
1999-yil o’rtalarida birinchi marta taqdim qilingan birinchi yadro “Zend Engine” deb nomlangan. Uni asosida tuzilgan yangi til PHP 2000-yilning may oyida rasman chiqarilgan. Unumdorlik yaxshilangandan tashqari,PHP 4.0 muhim yangiliklarga ega bo’lib sessiyalarni qo’llash, buferli chiqarish, kiritilgan ma’lumotlarni havfsiz qayta ishlash va yana bir necha yangi tuzuluvchilarni paydo bo’lishidan iborat.
Hozirgi kunda “Zend Engine” qayta ishlanib PHP 5tili ishlab chiqarildi. Asosiy o’zgarishlar obyektlarga mo’ljallangan dasturlash modelida bo’lib, tilning imkoniyatlarini yanada kengaytirdi.