Mustaqil ishi mavzu: php dasturlash tili haqida ma’lumot Bajardi: Rasuljonova Arjumand Tekshirdi: Nabijonova Hulkaroy

HDD: type=”text” name=”CDROM”/>

CDROM: type=”text” name =”CDROM”/>
type_sumbit”/>
конец формы
Agar siz bu formulada HDD qatorida “Maxtor”, CDROM qatorida “Nec” tersangiz, .quyidagi so’rov shaklini hosil qiladi:
http://localhots/PHP/test.php?HDD&CRDOM=Nec
Bizning misolimizda PHP quyidagi o’zgaruvchilarni yaratadi:$HDD=”Maxtor” va $CDROM = “Nec”
Siz o’zingizning scriptingizdagi (bizda – test.php) bu o’zgaruvchilar bilan ishlangandek ishlashingiz mumkin.
Bizning misolimizda ular ekranga chiqariladi:
echo(“
HDDis$SCDROM
“);
echo(“
CDROM is SCDROM
“);
?>
Agar sahifa so’rovi POST usuli yordamida bajarilsa, POST- 0’zgaruvchilarning guruhi yaratilib, interptatsiya qilinadi va $HTTP_POST_VARS massiviga joylashtiriladi.
Konstantalar
Konstantalar PHP da define() funksiyasi yordamida e’lon qilinadi:
define(CONSTANT, value)
Bu funksiya birinchi parametri – constant nom, ikkinchisi – uning qiymati. Konstantadan foydalanilganda nomi bo’yicha ilova qilinadi:

define(CONSTSNT 1,15);

define(CONSTANT2,”\x20”); / / kod probela
define(CONSTANT3,”Hello”);
echo(CONSTANT1);
echo(CONSTANT2);
echo(CONSTANT3);
?>
Odatga ko’ra konstantlar nomlari yuqori registr harflari bilan yoziladi. Bu faqat odat bo’lsa ham unga riye qilishni maslahat beramiz, chunki yaxshi odatlarga rioya qilmaydigon dasturchilardan yomon dasturchilar chiqadi. Konstantalar aniqlanganligini definet() funksiyasi yordamida tekshirish mumkin:
define(CONSANT,”Hello”);
if(defined(“CONSANT”))
{ echo(“
СONSTANT is defined
“); }
?>


4.PHP dasturlash tili imkoniyatlari.
<
>,- degan edi uning yaratuvchisi. Birinchi navbatda PHP tili server tomonidan bajariladigon skriptlar yaratish uchun foydalaniladi va aynan shuning uchun yaratilgan. PHP ixtiyoriy CGI- skriptlari masalalarini yechishga va bundan tashqari html formulalima’lumotlarni qayta ishlashga , hamda dinamik ravishda html sahifalarini ishlab chiqishga qodir. Biroq PHP tili foydalaniladigon boshqa sohalar ham mavjud. Bu sohalarni biz uchta asosiy qismga bo’lamiz:
Birinchi soha: biz yuqorida aytib o’tganimizdek, server tomonidan bajariladigan ilovalar (skriptlar) yaratish. PHP tili bunday turdagi skriptlarni yaratish uchun juda keng qo’llaniladi. Bunday ish ko’rsatish uchun PHP-parser (ya’ni php-skriptlarini qayta ishlovchi) va skriptlarni qayta ishlovchi web-server , skriptlarni ko’rish uchun brauzer albatta php-kodini yozish uchun qanday bo’lsa ham matn muharriri kerak bo’ladi. PHP-server CGI-dasturlar ko’rinishida yoki server modullari ko’rinishida tarqalgan. Uni va web-serverni kompyuterimizga qanday o’rnatamiz, biz bu haqida keyinroq ko’rib o’tamiz.
Ikkinchi soha: buyruqlar satrida bajariladigon skriptlarni yaratish. Ya’ni PHP tili yordamida biror-bir kompyuterda brauzer va web-severlardan mustaqil ravishda o’zi bajaradigan skriptlarni ham yaratish mumkin. Bu ishlarni bajarish uchun hech bo’lmaganda PHP-rarser (bu holatda biz uni buyruqlar satri interpetori (CLI, command line interpetor)deb ataymiz) talab etiladi. Bunday ishlash uslubi turli masalalarni rejalashtirishyordamida bajarilishiuchun kerak bo’lgan skriptlar yoki oddiy matinni qayta ishlash uchun kerak bo’lgan masalaga o’xshash ishlaydi.
Va nihoyat oxirgi uchinchi soha: Bu mijoz tomonidan bajariladigan GUI – ilovalarni (grafik interfeys) yaratish. Busohada PHP tilini endigina o’zlashtirayotgan foydalanuvchilar uchun uncha muhim bo’lmagan sohadir. Biroq agarda siz PHP tilini chuqur o’rgangan bo’lsangiz, bu soha siz uchun ancha muhimdir. PHP tilini sohaga qo’llash uchun php kengaytmali maxsus yordamchi – PHP-GTK talab etiladi.
Shunday qilib, PHP tilini qo’llash sohalari keng va turlichadir. Yuqoridagi masalalarni yecha oladigan boshqa turlicha dasturlash tillari ham mavjud, und anima uchun PHP tilini o’rganishimiz kerak? U til bizga nima beradi? Birinchidan, PHP tili o’rganish uchun juda qulay. PHP tilini sintaksis asosiy qoidalari va ishlash prinspi bilan yetarlicha tanishib chiqib o’zingizni shaxsiy dasturingizni tuzib ko’rib, so’ngra uni boshqa dasturlash tillarida tuzilgan variantlari bilan solishtirsangiz bunga guvoh bo’lasiz.
Ikkinchidan, PHP tili barcha bizga ma’lum platformalarda, operatsion tizimlarda ham turlicha serverlarda erkin ishlay oladi. Bu xususiyat juda muhim. Masalan, kimdir Windows operatsion tizimdan Lunix operstsion tizimga yoki IISserverdan Apache serverga o’tmoqchi bo’lsa PHP tilini o’rganishi shart.
PHP dasturlash tilida dasturlashning ikkita hammabop paradigmalari ishlatiladi, bular protsedurali va obyektli dasturlash. PHP4 dasturlash tili protsedurali dasturlashni qo’llab quvvatlaydi. Biroq obyektli stildagi dasturlarni ham qo’llasa bo’ladi. PHP5 dasturlash tilining birinchi testlash versiyasida PHP4 dasturlash tilida uchraydigan obyektga yo’naltirilgan dasturlash modellarining kamchiliklari to’ldirilgan. Shunday qilib hozirda tanish bo’lib ulgurgan ishlash prinsplarini tanlash kerak.
Agarda PHp tilini hozirgi imkoniyatlari to’g’risida gapalshadigan bo’lsak, u holda biz PHPtilini birinchi versiyasidan ancha yiroqlashib ketgan bo’lamiz. PHP dasturlash tili yordamida tasvirlar, PDF-fayllar, flash-roliklar yaratish mumkin; hozirgi vaqtdi zamonaviy ma’lumotlar bazasini qollab quvvatlaydi; ixtiyoriy matnli fayl formatlari bilan, XML va fayllar tizimi bilan ishlaydigan funksiyalar ham qo’shilgan. PHP tili turli versiyalar o’rtasidagi protokollarning o’zaro aloqasini qo’llab quvvatlaydi. Bularga misol papkalarga kirishni boshqarish protakoli I DAP, tarmoq qurilmalari bilan ishlaydigan protokol SNMP, ma’lumotlarni uzatish protakollari IMAP, NNTP hamda POP3, gipermatnlarni uzatish protokoli HTTP va boshqalarni olish mumkin.
PHP dasturlash tilini turli dasturlash tillari o’rtasidagi o’zaro aloqasiga diqqatni qaratsak, bunga Java dasturlash tilini aytib o’tish kerakki, Java dasturlash tili obyektlarini PHP tili o’z obyektlari sifatida qaraydi,. Obyektlarga murojaat sifatida COBRA kengaytmasidan foydalaniladi.
Matnli axborotlar bilan ishlash uchun PHP tili o’ziga Perl dasturlash tilidagi ifodalar bilan ishlay oladigan mexanizmlarni (kata bo’lmagan o’zgarishlarsiz) va UNIX-tizimini meros qilib oladi. XML-hujjatlarini qayta ishlash uchun standart sifatida DOM va SAX, XSLT-transformatsiyasi uchun API dan foydalanishi mumkin.
Electron tijorat ilovalarini yaratish uchun bir qator to’lovni amalga oshiradigan Cybercash, CyberMUT, VeriSign Payflow Pro hamda CCVS kabi foydali funksiyalar mavjud.