Muzrabot pedagogika kolleji maxsus fanlar kafedrasi maktabgacha yoshdagi bolalar

Xarakter xususiyatlari. Shaxsning ijobiy va salbiy xususiyatlari

farqlanadi. Xarakter xususiyatlariga baho berganda ulardan

har birining axloqiy mazmunini hisobga olish kerak. Masalan,

mehnatsevarlik xarakterning ijobiy xususiyatidir, lekin agar u

xudbinlik maqsadlarila, chunonchi, shaxsning boshqalar hisobiga

boyishiga xizmat qilsa, bu shaxsning salbiy xususiyati bo‘ladi.

O‘z vatani uchun faxrlanish yaxshi xususiyatdir, lekin kishi o‘zo‘

zidan haddan tashqari mag‘rurlansa, manmanligi bilan ajralib

tursa bunday faxrlanish xarakterning salbiy xususiyatidir.

Xarakterning ijobiy xususiyatlari orasida axloqiy xususiyatlar

muhim o‘rin egallaydi. Axloqiy xususiyatlar axloqiy tuyg‘ularga

asoslangan bo‘lib, kishining jamiyat talablariga javob beradigan

ma’naviy xulq-atvorini belgilab beradi. Odamdagi xarakter xususiyatlari

uning o‘zi uchun ham, atrofdagi kishilar uchun ham

juda katta ahamiyatga ega. Biror kishi haqida: «Uning yaramas

xarakteri bor» deganlarida, odatda bunday kishidan o‘zlarini

olib qochadilar, uning do‘stlari bo‘lmaydi, oilada ko‘pincha u

bilan birgalikda hayot kechirish mumkin bo‘lmay qoladi. Ijobiy xarakter xususiyatlariga

ega kishi esa odatda atrofdagi kishilarning,

do‘stlarining mehri va izzatiga sazovor bo‘ladi. Ayrim

kishilar xarakterni yaxshi tomonga o‘zgartirib bo‘lmaydi deb

hisoblaydilar. Salbiy xususiyatlarga ega kishi ba’zan o‘zi haqida;

«Xarakterim shunday bo‘lgandan keyin nima qilishim kerak?

O‘z xarakterimdan o‘zim ham rozi emasman, lekin hech narsa

qilolmayman», – deydi. Bu noto‘g‘ri. Darhaqiqat, o‘z xarakterini

o‘zgartirish, salbiy xususiyatlardan

xalos bo‘lish va o‘zida ijobiy xususiyatlarni tarbiyalash murakkab vazifa bo‘lsa ham,

lekin amalga oshirib bo‘ladigan vazifadir. Buning uchun avvalo

o‘z ustida ishlashni, xarakterni tarbiyalash va qayta tarbiyalash

ustida ishlashni qat’iy va keskin maqsad qilib qo‘yish kerak, ortiqcha

manmanlikdan qutulish, o‘z kamchiliklarini aniq ko‘rish

uchun o‘ziga tanqidiy jihatdan qarashga,

xulqiga jiddiy munosabatda bo‘lishga harakat qilishi kerak.