19
19
8
Topaz
Şüşəni asanlıqla cızır, polad bıçaqla cızılmır, ci-
9
Korund
lalayıcı material kimi tətbiq edilir
10
Almaz
Sürtülmə. Sürtücü qüvvələrin təsiri altında materialın kütlə-
sini və həcmini azaltmasını
sürtülmə deyilir. Sürtülmə, 1 sm
2
sürtülmə
sahəsinə düşən itgi ilə xarakterizə olunur. Nümunənin sürtülməyə
qədər kütləsini
m
1
, sürtüldükdən sonrakı kütləsini
m
2
, sahəsini
S ilə
işarə etsək, sürtülmə q/sm
2
ilə aşağıdakı düsturla hesablana bilər:
R
sür
= (
m
1
m
2
) /
S .
Materialın sürtülmə qabiliyyəti onun möhkəmliyindən asılıdır.
Sürtülmə təsirinə məruz qalan konstruksiyalar (məsələn, döşə-
mə, pilləkən pillələri, yol örtüyü və s.) üçün materialın sürtülmə
xassəsini bilmək mühüm əhəmiyyətə malikdir.
Bir sıra inşaat materiallarının, məs.. qranitin sürtülməsi
0,1
0,5, sıx əhəngdaşınkı
2
5, qumdaşınkı
1,5
2,5, travertininki
1,0
1,1, mərmərinki isə 1,2
2,0 q/sm
2
-dir.
Sürtülüb-yeyilmə. Materialın eyni zamanda həm sürtülmə,
həm də zərbə təsirlərinə müqavimət göstərmək qabiliyyətinə
sürtülüb-
yeyilmə deyilir.
Yol və aerodrom örtüklərində işlədilən materiallar sürtülüb-
yeyilməyə sınanılır.
Dostları ilə paylaş: 
