N. M. Kayumova

Tadbirkorlik 
- bu bozor qonun-qoidalariga asoslangan 
faoliyat hisoblanadi.
Tadbirkorlik 
- bu intilish, qandaydir yangilikni boshqa- 
rishda qaror qilish, yaratishga intilishdir.
Tadbirkorlik amaldagi qoidalarga muvofiq daromad 
olishga qaratilgan yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan 
mahsulot ishlab chiqarish yo'li bilan tavakkal qilib o'z mulkiy 
javobgarligi ostida amalga oshiriladigan tashabbuskorlik 
faoliyati hisoblanadi.
O'zbekistonda kichik biznes va tadbirkorlikning taraqqiyoti 
tarixan 5 davrni bosib o'tdi.
Birinchi davr - XIX asr uchinchi choragidan 1917-yilgacha 
davom etdi. Bunda kosiblar, dehqonlar, kichik va o'rta 
korxonalar bo'lgan.
Ikkinchi davr - 1918-1985 (turg'unlikj davri yakka tartib- 
dagi hunarmardchilik -kosibchilik 1 % ga yetgan.
Uchinchi davr - 1985-1991-yillar jonlashish davri
To'rtinchi davr - shakllanishi 1991-2005-yiIlar
Beshinchi davr - barkamollik davri 2005-yildan keyingi 
yillar.
Mamlakatimizda yaratilgan qonunlar, me’yoriy hujjatlar 
asosida iqtisodiyotning an’anaviy tadbirkorlikka moyil bo'lgan 
tarmoqlar, xizmatlar tarmog'i kengayadi.
Milliy iqtisodiyotning rivojlanishida tadbirkorlik faoliyati 
ijtimoiy va iqtisodiy amaliyotga ega. Bozor iqtisodiyotga 
asoslangan ishlab chiqarish jarayonida tadbirkorlikning roli 
kattadir.
Tadbirkor 
- bu shunday insonki, u o'zida bo'lgan pul 
mablag'laridan, ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan ishlab
263

---

chiqarish qurollari, mahsulotlar bilan aholi uchun turli ijtimoiy 
xizmatlar ko'rsatishni tashkil qiluvchi shaxsdir.
Tadbirkor 
- bu tartib bilan puxta o'ylab ish qiladigan, ya'ni 
ishbilarmon shaxs.
- 
Hamma ham tadbirkor bo'lavermaydi. Tadbirkor doimo 
o'zining fikr-mulohazalari bilan yangilik yaratishga, ya'ni 
ishlab chiqarish tashkil etishga, yangi iste'mol mahsulotlarini 
yaratishga yangi texnika va texnologiyalarini yaratish orqali 
o'z qo'lida ishlayotgan xodimlarning mehnatlarini yengillash- 
tirish, ishlab chiqarish harakatlarini kamaytirishga intiluvchi 
shaxs hisoblanadi.
O'zbekistondagi quyidagi tadbirkorlik turlari mavjud.
Yuqorida ko'rsatib o'tilgan tadbirkorlik turlaridan biz 
maktabgacha ta'lim muassasasida bolalar bilan tashkil etiladi- 
ganjamoaviyguruhiy tadbirkorlik elementlaridan“Qo'g'irchoq” 
mashqini misol keltirishimiz mumkin. Maktabgacha yoshdagi 
bolalar o'z munosabatlarida "Mening dadam firmada 
ishlaydilar", "Mening dadam biznesman" degan so'zlarni ko'p 
qo'llaydilar.