N uzoqov, X. A. Alimov,B. X. Yunisov

- reaktor; 2 - bug’ qozoni; 3 - gaz shamollatkich; 4 - turbina; 5 - kondansator;

6. 
   8 - kondensat nasosi; 7- ta’minot suvini regenerativ qizdirish tizimi.
   

Turbina bug'ning yuqori haroratli tsiklida ishlaydi. Faol zonaning ostidagi kameradan qariyb 760 ° C haroratda bo'lgan geliy bug’ qozoni kanallar bo'ylab yo'naltiriladi. Bu erda birinchi navbatda bug’ o’ta qizdirgichlar quvurlari o'tadi, u erda bug'ni 330 dan 540 ° C gacha isitadi. Keyinchalik markaziy quvur bo'ylab geliy oqimi bug’ qozonining yuqori qismiga yo'naltiriladi, undan so'ng yo'nalish o'zgarib ketadi, bug’ o’ta qizdirgichlar, bug’latkich va ekonomayzerlardan ketma- ket o'tadi.
Keyin, sovutilgan geliy bug’ qozoni atrofidagi halqa bo'shlig'iga va u erdan gaz shamollatkichga kirish kamerasiga kiradi. Bug’ qozonidagi bosim 17,3 MPa, 513 °C. Turbina oldidagi bug ' bosimi p0 = 16.7 MPa, harorat t0 = 510 ° C dir. Bug’ qo’shimcha qizdirilgandan so’ng gi bug 'parametrlari 3.8 MPa, 538 ° C ga teng. Ta’minot suvi harorati 190 ° C dir. Tarmoq stantsiyasining samaradorligi FIKi 38,6% ni tashkil etadi.
Buyuk Britaniyada qurilgan yuqori haroratli gaz bilan sovutilgan reaktorlarga ega AES sxemalari tasvirlanganlardan tubdan farq qiladi. Ushbu turdagi birinchi atom elektr stantsiyasi - "Dungness-B" ikki blokdan iborat bo'lib, ularning har biri bitta reaktor, to'rtta bug’ qozoni va 600 MVt quvvatga ega bitta turbinadan iborat. Turbina asosiy parametrlarni 16,5 MPa, 565 ° C oraliq davrda qizib ketish bilan ishlaydi. O'rtacha qizib ketish 3.8 MPa bosim bilan bir xil haroratda amalga oshiriladi.
Ishchi jism karbonat angidriddir, uning bosimi 3.1 MPa da saqlanadi.
Reaktorning faol zonasiga kirish harorati 320 ° C ga teng, uning chiqishida esa 675 ° C bo'ladi. Yuqori haroratli gaz bilan sovutilgan reaktorlar bilan atalgan atom stansiyalari sovutish qurilmasining xususiyatlariga qarab bir qator afzalliklarga ega. Ular an'anaviy termik stansiyalarda ishlaydigan turbinalarni qo'llashlari mumkin. Biroq, Yuqori haroratli gaz bilan sovutiladigan reaktorli AES bilan boshqa atom elektr stantsiyalarining narxi ancha yuqori.
Beloyarskda kuchli quvvatga ega bo’lgan kondetsatsion turdagi AESi qurilmasi qurilgan. Reaktorning issiqlik quvvati 1470, elektrenergiyasi - 600 MVt. O'rnatish uch ttsikli sxema bo'yicha ishlaydi (7.22-rasm). Birinchi va oraliq davrlarning issiqlik tashuvchisi suyuq natriydir, ammo issiqlik tashuvchisi harorati Shevchenkodagi atom stansiyasidan sezilarli darajada yuqoridir. Birinchi konturda kirishida harorat 380 ° C va chiqishda 550 ° C ni tashkil etadi.
Bug’ qozonida gi bug’ bug’ ota qizdirgichda bug ' 13,7 MPa bosim ostida hosil qilinadi, turbina oldidagi bug' parametrlari 12,7 MPa va 500 ° C dan iborat.
Blok reaktordan, uchta to'g'ridan-to'g'ri oqimli bug’ qozoni, birinchi va ikkinchi konturlarning alohida aylanma qismlarini va uchta K-200-130 turbinasidan iborat.
Har bir tsiklning issiqlik quvvati taxminan 500, elektr quvvati 200 MVt, yalpi birlik samaradorligi brutto FIKi esa taxminan 41% ni tashkil qiladi.

20.