N. X. Ermatov, N. M. Avlayarova, D. G’. Azizova, A. T. Mo’minov, M. X. Ashurov

Neft va gazni fizik-kimyoviy xossalari.
Ishlash obyektlarini ajratishda 
neftlarning xossalari muhim ahamiyatga ega. Neftning qovushqoqligi jiddiy farq 
qiluvchi qatlamlarni bir ishlash obyektiga qo‗shish maqsadga muvofiq emas, chunki 
ularni burg‗ quduqlarini turli sxemada va zichlikda joylashtirilgan, hamda yer ostidan 
neft olishni turli texnologiyalaridan foydalanib ishlash mumkin. Parafin, oltingugurt 
suvchil, qimmatbaho uglevodorod komponentlari va sanoat miqyosidagi boshqa 
foydali qazilmalar miqdorini keskin farq qilishi ham qatlamlarni bir obyekt sifatida 
ishlashga jalb qilib bo‗lmasligiga sabab bo‗lishi mumkin. Bunga sabab qatlamlardagi 
neftni va boshqa foydali qazilmalarni olishda turli texnologiyalar qo‗llanilishi 
mumkin. 

---

92 
2.
Uglevodorodlarni fazaviy holati va qatlamlar rejimi.
 
Vertikal yo‗nalish 
bo‗yicha bir-biriga nisbatan yaqin masofada yotgan va o‗xshash geologik-fizik 
xossali turli qatlamlarni ayrim hollarda, qatlam uglevodorodlarini fazaviy holati va 
qatlam rejimlari turli bo‗lganligi natijasida bir ishlash obyektiga qo‗shib, bo‗lmaydi. 
Agar, bir qatlamda yirik gaz qalpog‗i bo‗lsa, boshqa qatlam tabiiy tarang suv tazyiqli 
rejimda ishlashda bo‗lsa, ularni bir ishlash obyektiga birlashtirish maqsadga muvofiq 
bo‗lmasligi mumkin, chunki ularni ishlash uchun ishlatish quduqlarini turlicha 
joylashtirish sxemasi va soni, hamda neft va gaz olishni turli texnologiyasi kerak 
bo‗lishi mumkin. 
3.
Neft konlarini ishlash jarayonini boshqarish sharoiti.
Bir ishlash 
obyektiga qancha ko‗p qatlam va qatlamchalar birlashtirilsa, ayrim qatlam va 
qatlamchalarda neft va siqib chiqaruvchi omil chegarasini (suv-neft va gaz-neft tutash 
yuzalarini) nazorat qilish, texnik va texnologik amalga oshirish, shuncha 
qiyinlashadi, qatlamchalarga taqsimlangan ta‘sir etish va ulardan neft va gaz olish 
jarayoni murakkablashadi. Konni ishlash jarayonini boshqarish sharoitlarini 
yomonlashuvi esa, o‗z navbatida neft bera olishlikni kamayishiga olib keladi.