N. X. Ermatov, N. M. Avlayarova, D. G’. Azizova, A. T. Mo’minov, M. X. Ashurov

5.4-rasm.
Sementlash 
intervallari 
 
 
5.5-rasm. Quduqlarning xarakterli 
konstruksiyalari sxemasi
1-konduktor; 2-ishlatish kolonnasi;
3-texnik kolonna
Geologik sharoitlar va burg‘ilash 
sharoitiga qarab quduqda ikkita (a,b-rasm), 
uchta 
(v-rasm) 
yoki 
undan 
ortiq 
mustahkamlovchi 
kolonnalar 
bo‘lishi 
mumkin. Shunga qarab tizma boshchasi 
murakkabligi ham o‘zgaradi.

---

141 
Gaz quduqlarining tuzilishi loyiha ko‘rsatkichlari asosida qat‗iy tarzda olib 
borilib, asosan quyidagi tartibda olib boriladi: 
5.6-rasm.
Gaz quduqlarining tuzilishi 
- 
Yo’naltiruvchi kolonna
– 426 mm li quvurlar 10 m chuqurlikka tushiriladi 
va sementlanadi. Ushbu kolonnani tushirishdan maqsad yer ustki tog‘ jinslarining 
bushoqligini hisobga olib, quduq ichiga o‘pirilib tushmasligini oldini olishga 
qaratilgan
. 
 
- 
Konduktor
– 324 mm li quvurlar 300 m chuqurlikka tushirilib, sementlanadi. 
Konduktorni tushirishdan maqsad ushbu oraliqlarda mavjud bo‘lgan sho‘rlangan yer 
osti qatlam suvlarini quduqqa ta‘sirini to‘xtatishga qaratilgan. 
- 
Texnik kolonna
– 219 mm li quvurlar 2582 m chuqurlikka tushirilib 
sementlanadi. 
Ushbu kalonnalar mahsuldor uyum yuqorigi qismiga tushirilib, asosan mavjud 
tuz qatlamlarining kolonnalarni qisib qolmasligi maqsad etib qo‘yilgan. 
-
Ishlatish kolonnasi
– 3083 m chuqurlikka 140 mm li quvurlar tushirilib, 
buta semonlanadi. 
Ushbu quvurlarni tushirishdan asosiy maqsad teshish ishlarini amalga oshirilib 
quduqqa keluvchi oqimni hosil qilishdan iboratdir. 
Har bir konda mahsuldor qatlam sharoiti va ko‘rsatkichlariga amal qilish 
belgilangan : 
-
boshlang‘ich qatlam bosimini aniq hisobini bilish; 

---

142 
-
neft va gaz tarkibi va tasnifini tahlil qilish; 
-
tog‘ jinslarini tuzilishini tekshirish; 
-
o‘rnatiladigan quvurlarni mos tanlash; 
-
semonlash ishlarini sifatli olib borish; 
-
quduqlarni loyiha asosida burg‘ilash ya‗ni GTN asosida ish yuritish 
-
favvoralanishni oldini olish choralarini ko‘rish. 
-
tushirilgan quvurlarni sinash. 
Ushbu qoidalar asosida ish yuritish konlarini ishlatish davrini o‘zaytirib, 
mahsulot olishni ijobiy yuritilishiga olib keladi. 
Konduktorga o‘rnatiladigan quvur birikmasi boshchasi konduktorni, texnik va 
ishlov quvurlar birikmasini bir tizimga jamlaydi va quduqqa tushirilayotgan ishlov 
quvurlariga tayanch vazifasini bajarib unga quduq usti uskunasini o‘rnatish uchun 
xizmat qiladi.