Naftion kislota (natriyli tuzi)

Ko`ngilsiz hodisalar ro`y bеrganda birinchi yordam ko`rsatish 
1. Laboratoriyada aptеchka bo`lishi shart, uning qaеrda joylashganligi va 
undan qanday foydalanishni talabalar bilishi lozim. 
2. Issiqlik ta'sirida kuygan joyga tеzda spirt yoki kaliy pеrmanganat 
eritmasi bilan ho`llangan paxta qo`yiladi. 
3. Ko`zga yoki badanning biror joyiga kislota sachrasa, o`sha yеrni dastlab 
yaxshilab suv bilan, so`ngra sodaning 3 % li eritmasi bilan yuviladi. 
4. Ishqor sachraganda esa dastlab suv bilan, so`ngra sirka kislotaning 1%li 
eritmasi bilan yuviladi. 
5. Shisha kеsgan joy dastlab shisha siniqlaridan tozalanadi, so`ngra 
yodning 3% li eritmasi surtiladi va stеrillangan bint bog’lanadi. 
6. Gazlar ta'sirida zaharlanganda tеzda novshadil spirt hidlatib ochiq 
havoga olib chiqiladi. 
7. Fеnol ta'sirida kuyganda zaharlangan joyni spirt bilan artish kеrak. 
8. Brom ta'sirida kuygan joyni spirt yoki suyultirilgan ishqor eritmasi bilan 
yuvib, kеyin yana spirt bilan artiladi. 
9. Brom hidi bilan zaharlanganda spirt bug’idan chuqur nafas olib, sut ichib 
ochiq havoga chiqarish kеrak. 
10. Agar suvda erimaydigan organik modda tеriga to`kilib kuydirsa, 
kuygan joy shu modda eriydigan erituvchi bilan yuviladi. 
 
Kimyoviy idishlar 
Shisha idishlarga qo`yiladigan asosiy talab ularning kimyoviy va termik 
barqarorligidir. Kimyoviy barqarorlik - shishaning ishqor, kislota va boshqa 
moddalarning eritmalarini parchalash ta'siriga qarshi tura olish xossasidir. Termik 
barqarorlik - idishning temperaturaning tez o`zgarishiga chidamliligidir. 
Eng yaxshi shisha pireks hisoblanadi. U kimyoviy va termik barqarorlikka 
ega, uning kengayish koeffitsiyenti kichik. Pireks shishasida 80% kremniy (IV) 
oksidi bor. Uning erish temperaturasi +620°C. Bundan yuqori temperaturalarda 
tajriba olib borish uchun kvars shishasidan yasalgan idishlardan foydalaniladi. 
Kvars shisha tarkibida 99,95% kremniy (IV) oksid bo`lib +1650°Cda eriydi. 
Laboratoriya idishlari asosan TU (termik barqaror), XU - 1 va XU - 2 
(kimyoviy barqaror) markali shishalardan tayyorlanadi. 
1 - 9 rasmlarda laboratoriya amaliyotida qo`llaniladigan shisha idishlar 
keltirilgan. 
Oddiy va kalibrovka qilingan probirkalar (1 - rasm) oz miqdordagi 
reaktivlar bilan ishlashda qo`llaniladi. Reaktivning egallagan hajmi probirka 
hajmining yarmidan ortmasligi kerak 

---

5 
Laboratoriya stakanlari (2 - rasm) turli o’lchamlarda chiqariladi (burunli 
yoki burunsiz, oddiy yoki o`lchamli belgilari bilan). Stakanlar turli laboratoriya 
ishlarini bajarishga mo`ljallangan.