Naftion kislota (natriyli tuzi)

 
 n-Atsetilanizol (n-metoksiatsetafenon) sintezi 
OCH
3
+ CH
3
COCl
OCH
3
COCH
3
+ HCl
AlCl
3
 
Reaktivlar: 10,1 ml anizol, 14 g suvsizlantirilgan alyuminiy xlorid, 60 ml 
uglerod tetraxlorid, 8,2 ml atsetil xlorid, xlorid kislotaning 2N li eritmasi, natriy 
karbonat. 
Ish mo’rili shkafda bajariladi! 
Atsetil xlorid bilan ishlash qoidalari. 
Aralashtirgich, tomizgich voronka va vodorod xloridni yutib qoluvchi 
yutgich ulangan, qaytarma sovitgich bilan jihozlangan uch og’izli, tubi yumaloq 
kolbaga 14 g alyuminiy xloridning 60 ml quruq uglerod tetraxloriddagi eritmasi 
quyiladi. Yaxshilab aralashtirib, tuz va suv solingan hammomda sovitib turib, unga 
8,2 ml atsetil xlorid tomchilab qo’shiladi. So’ngra kolba tuzli suv solingan 
hammomda (temperatura 0-5
0
C) sovitiladi, o’sha tomizgich voronkadan asta-sekin 
101,1 ml anizol qo’shiladi. Muzli suv hammomi olib qo’yiladi. Reaksion 
aralashma xona temperaturasida vodorod xloridning ajralishi tamom bo’lguncha 
aralashtiriladi va asta-sekin stakandagi 100 g muz hamda 150 ml xlorid kislotaning 
2N li eritmasi, keyin suyultirilgan soda va suv bilan yuviladi. Kalsiy xlorid bilan 
quritiladi va uglerod tetraxlorid bilan haydaladi. Qoldiqni vakuumda haydab, 174-
175
0
C (50 mm.sim.ust.) qaynaydigan fraksiya yig’ib olinadi. Uning miqdori 12 g 
atrofida.
n-Atsetanizol - qattiq modda, suvda yomon eriydi, spirtda va efirda eriydi. 
Molekulyar massasi 150,18; suyuqlanish temperaturasi 37-38
0
C; qaynash 
temperaturasi 174-175
0
C (50 mm sim.ust.) yoki 258
0
C (760 mm sim.ust.). 
41
4
d
1,082. 
Shu usul bilan toluoldan n atsetiltoluol (metal-n-tolilketon) olinadi: uning 
miqdori 85%, qaynash temperaturasi 93
0
C (6 mm sim.ust.), 112
0
C (11 mm 

---

94 
sim.ust.) suyuqlanish temperaturasi 27
0
C; 
20
D
n
1,5345; etilbenzoldan n-atsetiletil 
benzol olinadi, uning miqdori 75%, qaynash temperaturasi 103
0
C (6 mm sim.ust.); 
20
D
n
1,5300. 
 
Aromatik uglеvodorodlarni sulfolash bo`yicha sintеz (p-toluolsulfokislota, 
sulfanil kislota, bеnzolsulfoxlorid, naftion kislotaning natriyli tuzi, 

-
naftalinsulfokislota (natriyli tuzi), 4-fеnolsulfokislota)