Namancan davlat universitkti viaxkamon qodirjon odiijonovich dinshunoslik

Fundametalizm xar-bir dinning poydevori, yaxni diniy kitoblari va paygambarlari xayotiga taklidan yashashga daxvat bulsa, buning nimasi yomon, degan savol tugilishi mumkin. Axir xech bir iloxiy kitob yoki diniy extikod yovuzlik, ugrilik, odamxushlik, zino va nojuya xarakatlarga chakirmaydi-ku. Aksincha, bir-birlariga mexr- muruwatli bulish, etim-esirlarga yordam berish va xayrli savobli ishlami xar-bir xukumat kullab-kuvatlashi turgan gap. Ammo muammoning ikkinchi tomoni xam mavjud, mazkur oliy janob va oliyximmat daxvatlar nikobi

128

ostida ayrim din xarakatlari va dindorlar xokimiyat tepasiga intiladi va bu yulda kon tukish, odamlami xonavayron kilish, bolani otasidan, onani oilasidan ajratishdan xam tap tortmaydi. Aytinchi, bu kaysi islom akidalariga tugri keladi. Bunday xukumatparastlami vaxxobiy deysizmi, xizbut-taxrirchilar yoki akromiylar deysizmi farki yuk. Ularning niyati-islom ruknlari soyasida xokimiyatga erishish.

Demak, atom kuwatini tinch maksadda inson xizmatiga kuyish bilan birga yovuzlik yulida bomba sifatida kullash mumkin bulganidek, fundametalizmning ikki kiyofasi mavjud: bin insonlarni ezgu kadriyatlar asosida yashashga daxvat bulsa, ikkinchisi mazkur daxvat ostida - xokimiyatga erishish yulida kon tukishdan xam tap tortmaslik.

Maxlumki, islom fundamentalizmining asosiy goyasi sof islom pritsiplariga kaytish, maksadi - islomiy tarakkiyot yulini joriy etishdir.

50. 
    asming 80-90 yillarida butun dunyoda diniy omilning faollashuvi sobik sovetlardan keyingi makonda xam uz aksini topdi. Bu davr jamiyat tarakkiyotida, bir jixatdan diniy extikodning ijtimoy madaniy xayotdagi tabiiy mavkei tiklayotgan, ikkinchi tomondan mazkur asosda ayrim mafkuraviy ziddiyatlar tugilishi vakti buldi.
    

Markaziy Osiyodagi yangi davlatlar mustakilligining karor topishi va mustaxkamlanishi davrida "islom omili", "islom uygonishi", "islom fenomeni", “kayta islomlashish” kabi iboralar tobora kuprok ishlatilib, bu xol ularning bekiyos faollashuvini uzida aks etirdi.