Yozuv materiallari va yozuv qurollari tarixi. Qo‗lyozma yaratish uchun
eng kerakli yozuv quroli qalam hisoblangan. U qamishdan yasalganligi uchun
qamishqalam deb atalgan. Qamishqalam yasash uchun qamishning pishgan tanasi
olingan va uning bir tomoni qiya qilib kesilgan. Kesilgan tomonining uchli o‗tkir
qismi ishqab yanada o‗tkirlangan va silliqlangan. Qamishqalam sharq xalqlari
adabiyotida juda ko‗p va ho‗b maqtalgan. Chunki u ijoddagi barcha go‗zallikning
manbai hisoblangan. Qamishqalam sifati uni qamishlar ichidan tanlanishiga,
qamishning yo‗g‗onligiga, rangiga, qaerda o‗sganiga bog‗liq bo‗lgan.
Qamishqalam yasash uchun ajratilgan qamishlarni saqlashning va qayta ishlov
berishning ham o‗ziga yarasha yo‗li bo‗lgan. O‗sha qoidaga amal qilib ishlov
berilgan. qamishdan chiroyli va qiynalmay yozadigan qamishqalamlar ishlangan.
Qamishqalam VII-VIII asrdan XIX asrning oxirigacha asosiy yozuv quroli bo‗lib
xizmat qilgan.
Keyingi yozuv quroli siyoxdondangina emas, balki yozuv uchun kerak
bo‗ladigan qurollarning majmuasidan iborat bo‗lgan. Bunga qamishqalamning
o‗tkirlab turish uchun kerak bo‗ladigan qalamtarosh, qalamni artib turish uchun
ishlatiladigan paxta, shuningdek kitob shakliga keltirish uchun xizmat qiladigan
kley (sirach), bigiz, qisqich, latta, chizg‗ich va boshqalar. Bularga maxsus korobka
ajratilib, o‗sha korobkada saqlangan.
Dostları ilə paylaş: |