Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»

German Genrix Gossen 
(1810–1858) 1854-yili 
“Jamiyat ayiriboshlash qonuniyatlari va undan kelib chiqadigan inson 
faoliyati qoidalari” ishida iqtisodiy fanga 
juda zurur bo‘lgan Gossen qonunlarini olib 
kirdi. Gossen ta’limoti bu chegaraviy naflilik 
nazariyasi 
ishlanmasi 
va 
subyektiv 
qimmatlilik nazariyasining umumiy asoslari 
hisoblanadi. U naflilikni maksimallashtirish 
insonning xatti-harakatining asosini tashkil 
qiladi 
deb 
bilgan. 
Gossenning 
ikki 
qonuniyati mavjud. Gossenning birinchi 
qonuni aytadiki, agar biror mahsulotning 
qo‘shimcha birligining iste’moli darajasi 
ortsa, u mahsulotga bo‘lgan naflilikni kamaytiradi va oxir oqiqat naflilik 
nolga teng bo‘ladi. Gossenning ikkinchi qonuni aytadiki, iste’molni 
Antuan Ogyusten Kurno 
German Genrix Gossen 

---

243 
optimal darajasi turli mahsulotlarni sotib olishda ularning nafliligi 
tenglashsa va unga ishlatilgan oxirgi pul birligi tenglashstirilsagina 
qondiriladi. 
9.10.
 
KARL MARKS VA UNING “KAPITAL” ASARI 
 
Karl Marks 
(1818–1883) asosan iqtisod sohasida tanilgan bo‘lsa- 
da, u shuningdek, faylasuf, sotsiolog, bashoratchi va iqtisodiy g‘oyalarning 
dolzarbligini isbotlay olgan – revolyutsioner edi. Uning g‘oyalari 
iqtisodiyot mutaffakkirlari avlodlarini ilhomlantirdi, o‘z navbatida 
jamiyatdagi o‘zgarishlarga olib keldi. Bu o‘zgarish sezilarli darajadagi 
tartibsizliklarga sabab bo‘ldi, ba’zi jamiyatlar esa o‘rtadagi yo‘lni 
(marksizm va kapitalizm) izlay boshlashdi. Bu ta’limotlar biz uchun 
bugungi kunda muhim saboq bo‘lib xizmat qilmoqda. Shuning uchun ham 
– Karl Marks g‘oyalarini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir.