Naxçivan dialekt və ŞİVƏLƏRİNİn lüĞƏTİ

BAŞƏYAX (Culfa, Şahbuz, Şərur) – xaş, kəlləpaça. –
Başəyağı tezdən durup yeməx' lazımdı. 
BAŞIBAĞLICA  (Ordubad)  –  kərtənkələ.  –
K
ərtənkəliyə bizdə bəzi adamnər başıbağlıca deyir. 
BAŞI  BOŞ  AT  (Şahbuz)  –  istənilən zaman saxlamaq 
mümkün olmayan at. –
Onnan yola çıxmağ olmaz, başı boş atdı. 
BAŞINA  HEYDƏR  (Xəlilli, Nəzərabad,  Şıxmahmud) 
– 
özbaşına adam haqqında deyilir. –Başına Heydərdi hara gəldi 
ged
ər. 
BAŞQOV  (Babək, Kəngərli,  Şahbuz)  -  əkin sahəsinin 
baş  tərəfində  qazılmış  arx.  -Başqovdan  gəlir  bı  arxların 
hammısına su.  
BAŞŞAQ (Nursu) – biçin zamanı yerə tökülən sünbül. 
–
Piçin qutarıp, gəlin başşağa gedəx'. 
BAŞYOLDAŞI  (Şahbuz)  –  həyat  yoldaşı.  –Bizdə  kişi 
arvadına, arvat da ərinə başyoldaşım deyir. 
BAVAR  ELƏMƏX'  (Sirab)  –  davam gətirmək, 
36 
 

---

dözm
ək.  –Mənim çəx'dix'lərimə  sən  heş  bir gün də  bavar 
eliy
əmməzdin. 
Dilimizin Qarakils
ə və Füzuli şivələrində də bu vahidə 
h
əmin mənada rast gəlirik (1, s.36). 
BAYA ÇIXARTMAX 
(Şahbuz) – hər hansi bir işi görə 
bilm
əmək. –Guya gəldi bizi baya çıxartdı. 
BAYANŞİRƏ  (Sədərək)  –  üzüm növü. –İyulda, 
avqusda yetişir bayanşirə üzüm. 
BAYDIRMAX 
(Naxçıvan)  –  bir  şeyin  qədrini 
bilm
əmək nəticəsində  onun  əldən getməsi, itirmək.  –Güya 
verdim sür
əsən  maşını  rahat olasan, sən də  həmən dəyqə 
baydırdın. 
BAYRAMÇALIX 
(
əksər  şivələrdə)  –  Novruz 
bayramında  insanların  bir-birini görməyə,  bayramını  təbrik 
etm
əyə  gedəndə  apardıqları  pay.  –Uşaxlara  bayramçalıx  pay-
pürüş almışam, gələrsən ge:p görərix'.  
BAZAROĞLU  (Naxçıvan)  –  avara, tərbiyəsiz.  –
Bazaroğlunnan nə qanacax gözdüyürsən sən. 
BAZBURUTDU  (Bab
ək,  Naxçıvan)  –  görkəmli, boy-
buxunlu. –G
əlimli, yekəpər adama bazburutdu diyərix'. 
BAZI  I (
Bist, Ələhi, Xurs, Nəsirvaz) - xışın kötüyünü 
boyunduruqla birl
əşdirən ağac hissə. 
BAZI II (Ordubad) – l
əklər arasındakı köndələn torpaq 
m
ərz. 
BAZZAS  (Bil
əv,  Dırnıs,  Tivi)  –  qənim,  düşmən.  –
Qurdun  bazzası  beymədərandı.  Uşəxlərda qurd olanda 
37 
 

---

d
əmliyip verərıx. 
BEÇƏRƏ  (Baş  Dizə,  Behrud, Məzrə, Üstupü)  –  kal 
armud. –Beç
ərə qarın ağrısı:n dərmənidi. 
BECA  (C
əhri) – nahaq, boş yerə. –Beca yerə əlləşmə, 
düz
ələn iş dəyil. 
BECİD (Naxçıvan, Ordubad) – tələsik, yeyin, tez-tez. –
Bir
əz becid gəlin görəx'. 
BEDAMAR 
(Aşağı  Uzunoba,  Yuxarı  Uzunoba)  – 
qeyr
ətsiz, qorxaq. –Bedamar adamdı, ona baş qoşma. 
BEDANA TUT  (Nüsnüs)  –  balaca tut. –Q
əşşəx' 
şipşirindi, əmma bedana tutdu, xırda olur. 
BEDDAM OLMAX 
(Naxçıvan)  –  biabır  olmaq,  adı 
pis
ə  çıxmaq.  –Şərxata  adamnan  uzax  dursan  yaxşıdı,  adıvı 
beddam eliy
ər. 
BEKARA 
(Qazançı) – yararsız, pis. –Bekara şeydi, heç 
onnan vaxd itirm
əyə dəyməz.