Nazariy mashgulotlar mazmuni

Menejer va uning funksiyasi.

Menejer faoliyati aqliy, ijodiy xususiyatlarga ega va uni baholash juda qiyin. Boshqaruv maqsadga muvofiq ta’sir ko„rsatish jarayoni sifatida avvallo kishilarga ta’sir o„tkazish, ular faoliyatini boshqarish, o„zaro munosabatlarni sozlash bilan bog„liq. Faoliyatiga esa ishlab chiqarishni moddiy- mulkiy elementlari bilan emas, balki ko„p hajmdagi axborotlar bilan turli hujjatlar va boshqaruv qarorlari bilan bog„liqlik xos.
Inson ijtimoiy- iqtisodiy jarayonlarni bosh komponenti, ya’ni boshqaruvning ham sub’ekti ham ob’ekti ekanligini inkor qilib bodmaydi. Demak boshqaruv faoliyati bilan shug„ullanuvchilarda alohida o„ziga xos qobiliyat, ruhiy xususiyatlar bo„lishi zarur. Chunki boshqaruv faoliyati kishilar orasidagi munosabatlarni shakllantirishni, ular bilan muloqatda bo„lishni, to„g„ri maqsad va vazifalar belgilashni, kishilarni turli faoliyatga qiziqtirishni, nazorat qilishni taqozo etadi. Rahbarning asosiy ishi odamlar bilan ishlashdan iborat. Rahbar jamoa oldiga qo„yilgan maqsadni, rejani, topshiriqni, buyurtmani, son va sifat ko„rsatkichlari bo„yicha bajarish uchun, ishlovchilarning bilimdonligidan, kasbidan maqsadga muvofiq foydalanishi va ularni bir oqimga yo„naltira olish qobiliyatiga ega bo„lishi kerak.
Xorijiy olimlarni fikriga ko„ra menejer korxonada quyidagi vazifalarni bajaradi:

• 
  bor imkoniyatlardan , mavjud moddiy asosdan, xom ashyo zahiralari va mehnat resurslaridan foydalanib, haqiqiy bir butun ishlab chiqarish birligini yaratadi, ya’ni korxona yuqori darajada rivojlanishini ta’minlaydi, uning zaif tomonlarini aniqlaydi, bartaraf etadi;
  
• 
  har bir qaror va faoliyatda zamon talabini xisobga olgan holda korxona kelajagini ko„zda tutadi va boshqarishga tegishli bo„lmagan ishlarni ham bajaradi;
  
• 
  menejer rag„batlantiruvchi mexanizm va aloqani yaratadi, ya’ni mukofatlash, yuqori lavozimga ko„tarish kabi usullardan foydalanib yagona jamoani shakllantiradi;
  
• 
  menejer tashkilot faoliyatini taxlil qiladi, uning me’yorini belgilaydi, korxona ishchi- xodimlarining ishiga baho beradi;
  
• 
  menejer xodimlarning o„z vazifalarini sifatli bajarishlariga qarab ularning lavozimlari o„sishiga yoki pasayishiga ta’sir ko„rsatadi.
  

Menejerning ishi texnika, xisoblash ishlari yoki mahsulotlarni sotish bilan bog„likmi, yo„qmi, undan qafiy nazar ishning samarasi uning eshitish, o„qish, so„zlash va yozish qobiliyatiga, axborotlar ( raqamlar) bilan ishlash, ularni taxlil qilish qobiliyatiga bog„liq bo„ladi. Rahbar mehnatining muxim omili - qaror qabul qilish va uni bajarishda har xil boshqaruv apparati bo‘g‘inlari xarakatini to‘g‘ri yo„nalishga solishdan iborat¹.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida barcha menejerlarga quyidagi talablar qo‘yiladi:

• 
  kasbiy maxorat, bilim, ko‘nikmalarga ega bo‘lishi;
  
• 
  o‘ziga mas’uliyat yuklay olish qobiliyati;
  
• 
  intellektual (aqliy) qobiliyatlarning yuqori darajasini shakllantirishi;
  

-mustaqil ravishda fikrlashi, taxlil qilishi, qarorlar qabul qilish va faoliyat
yuritish qobiliyati;
-boshqalar bilan hamkorlikka intilishi va muloqat qobiliyati;
-maqsad va vazifalarni hal qilishga ijodiy yondoshuvi;
-doimiy bilim olishga, malakasini oshirishga, o‘z ustida ishlashga intilishi;
-fuqarolik g‘ururi, ya’ni Vatanni, mehnat jamoasi, xalqi uchun chin dildan xizmat qilishi.

3.