―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik
rasm. – Katalizatorni kiritish tizimi, xomashyo va reaktorning reaksion
Yüklə 15,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
6.4 rasm. – Katalizatorni kiritish tizimi, xomashyo va reaktorning reaksion
zonalari joylashuv sxemasi. Bu zonada oqimning harakat tezligi 0,7-0,8 m/s ga teng bo‗lib, bu katalizatorning reaktorga berilayotgan umumiy miqdorinig 50 - 60%gacha cho‗kishiga imkon beradi. 1 – zonadan chiqishda xomashyo konversiyasi 45- 47%ga yetadi va bu reaksion aralashma tezligining 1,2 - 1,5 m/s gacha oshishiga olib keladi. Hajmi 23 m 3 bo‗lgan ikkinchi zonada xomashyo umumiy konversiyasi 68 - 69% gacha ko‗tariladi, bu esa reaksiya mahsulotlari hajmini va ularni bu zonadan chiqish tezligini 12 - 14 m/s gacha oshiradi. Bunday tezlikda reaksiya mahsulotlarining katalizator bilan kontakt vaqti 0,5 - 1 soniyadan 269 oshmaydi. Ikkinchi zonadagi reaksiya aralashmadagi katalizatorning past konsentratsiyasi va kontaktning qisqa vaqti reaksiya mahsulotlarini qaytadan kreking bo‗lishdan saqlaydi. 7,5 m 3 atrofidagi hajmga ega bo‗lgan uchinchi reaksion zonada, kontakt davomiyligi bor yuki 0,25 - 0,40 soniyani, unda gaz va bug‗larning tezligi esa 13 - 15 m/s ni tashkil etadi. Ushbu zonadan chiqishda xomashyoning umumiy konversiyasining qurilmasi maksimal benzin chiqarish bilan ishlaganda 75-79%ni tashkil etadi. Xomashyoning katalizator bilan kontakt vaqti jarayonning shunday omiliki, u xomashyoning benzinni maksimal chiqishida belgilangan samaradorlik bo‗yicha reaktor hajmini hisoblash uchun xizmat qiladi. Qurilma quvvatining o‗zgarishi jarayon natijalarida aks etadi. Uning loyihadagiga nisbatan ko‗payishi yoki kamayishi bilan kontaktning shunday vaqtida ham benzinning chiqishi kamayadi. Agar samaradorlik loyihadagidan yuqori bo‗lsa, benzin chiqishining kamayishi xomashyoning katalizator bilan kontakti davomiyligining pasayishi bilan tushuntiriladi. Samaradorlik loyihadagidan kam bo‗lganida benzinning chiqishi-benzin uglevodorodlarining xomashyoning katalizator bilan kontakt davomiyligi oshishi hisobiga gaz va koksga qaytadan kreking bo‗lish sababli kamayadi. Katalitik kreking jarayonining texnologik sxemasi va asosiy jihozlari. Katalitik krekingning birinchi sanoat qurilmalari neftni qayta ishlash zavodlarida o‗tgan asrning 20-30-yillarida paydo bo‗lgan. Dastlab jarayonda katta granulalar katalizator zich qavatli reaktorlardan foydalanilgan (6.5 - rasm), ammo undan tezda voz kechilgan. Sababi, shunday bo‗lganki, bir tomondan kimyoviy reaksiyaning yuqori tezligi natijasi, ikkinchi tomondan, katalizatorning past ajratuvchanligi va boshqa tomondan, juda tez kokslangan va o‗z faolligini yo‗qotgan. Bu dastlab xomashyo sifatida koks hosil bo‗lishiga kam moyil bo‗lgan dizel fraksiyalaridan foydalanilishiga qaramay sodir bo‗lgan. Katalizator regeneratsiyasi uchun uni tez-tez to‗xtatish talab etilgan va bu ish uni chiqarib olmasdan bevosita reaktorda bajarilgan. Buning natijasida jarayon aslida davriy bo‗lgan, uning samaradorligi esa past bo‗lib qolgan. |