145
Beləliklə, XVII əsr boyu Səfəvi-Rusiya siyasi və iqtisadi
əlaqələri müəyyən maneə və çətinliklərə baxmayaraq inkişaf
edərək genişlənmişdi.
XVII əsrin sonu – XVIII əsrin əvvəllərində Rusiya
dövləti ilə Səfəvi dövləti arasında iqtisadi əlaqələr davam
etdirilirdi. Müntəzəm olaraq hər il Səfəvi dövlətindən Rusiyaya,
Rusiyadan isə Səfəvi məmləkətinə tacirlər gəlir, gətirdikləri
malların satışını həyata keçirirdilər. 1706-cı ilin yayında şahın
xüsusi məktubu ilə Şəmsi Məhəmməd Kazım bəyin başçılığı ilə
30 nəfərdən ibarət heyət Moskvaya yola düşmüşdü. Rusiya
hökuməti Səfəvi şahının gətirilən mallara gömrük rüsumu
ödənilməməsi haqqında xahişini nəzərə almışdı. Səfəvi tacirləri
gətirdikləri malları sataraq şah sarayı üçün lazım olan malları
alıb geri dönmüşdülər. Şah Hüseyn Kazım bəy vasitəsi ilə I
Pyotra hədiyyələr də göndərmişdi.
XVII əsrin sonu – XVIII əsrin əvvəllərində Rusiya döv-
ləti Qərbi Avropa dövlətlərinin İran körfəzində ticarət üstün-
lüyü uğrunda apardıqları mübarizə şəraitində bəzi Avropa
dövlətləri ilə Şərq ticarət əlaqələrinin qurulmasında vasitəçilik
edirdi. Rusiya dövləti Avropa mallarının onun ərazisindən
keçərək Səfəvi dövlətinə aparılmasına icazə verir və bu
ticarətdən gəlir götürürdü. Səfəvi dövlətindən aparılan mallar
daha sərfəli və qısa yolla Rusiyadan Avropaya aparılırdı. Lakin
Rusiya hökuməti Səfəvi və digər Şərq dövlətləri ilə ticarətdə
verdiyi imtiyazları ləğv edərək yüksək gömrük rüsumu tətbiq
etdi. Bununla Şərq bazarından onları sıxışdırıb çıxarırdı.
XVII əsrin sonu – XVIII əsrin əvvəllərində Rusiya
dövlətində baş vermiş iqtisadi tənəzzül Səfəvi – Rusiya ticarət
əlaqələrinə də mənfi təsir göstərirdi.
Dostları ilə paylaş: