Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti fizika-matematika

XULOSA VA TAVSIYALAR

Bitiruv malakaviy ishini yozish davomida quyidagi xulosalarga kelindi.

Ta’lim-tarbiya jarayonini boshqarishda ta’lim beruvchidan yetarlicha bilimga ega bo’lish bilan bir qatorda uni o’quvchilar ongiga yetkazib bera olish ham talab etiladi. Buning uchun pedagog o’qitish metodikasi bilimlarini to’la egallagan bo’lishi zarur. Bilimlarni yetkazib berish jarayonida turli pedagogik metodlardan foydalanish o’quvchilarning darsdagi faolligini va darsga bo’lgan qiziqishini orttirishga, bu esa ta’lim samaradorligini ortishiga sabab bo’ladi. O’quv-tarbiya jarayoniga zamonaviy pedagogik metodlarni joriy qilish pedagogdan ijodiy ishlashni talab etadi deb o’ylayman. Pedagog o’zidagi mavjud ma’lumot va imkoniyatlar asosida qaralayotgan ta’lim yo’nalishi bo’yicha ma’lumotlar hamda ilg’or o’qitish uslublarini ko’zlagan maqsadga yo’naltirish qobilyatiga ega bo’lishi lozim.
O’qituvchi yosh avlodning madaniy va ma’naviy dunyosi me’mori, jamiyatning ishonchli kishisidir. Jamiyat o’qituvchiga eng qimmatli bo’lmish bolalarni, o’z umidini o’z kelajagini ishonib topshirgan. O’z umrini shu kasbga bag’ishlagan insondan jamiyat doimo ijodkorlikni, tinimsiz fikrlashni, zo’r qalb saxovatini, bolalarga mehr-muhabbatni, ishga astoydil sadoqatni talab qiladi.
O’quvchilarda fizikaga qiziqish uyg’ota olish, ularning kelajakda shu fanga nisbatan qanday munosabatda bo’lishi aynan fizika o’qituvchisiga bog’liq. Ijodiy ishlaydiga o’qituvchining darslari xilma-xil bo’ladi. Buning uchun u doimiy izlanishi, o’z ustida muntazam ishlashi, bilimini to’ldirib borishi lozim. Aksariyat o’qituvchilar har bir darsni ham mazmunli, ham qiziqarli qilib o’tishga intiladilar. Fizika fanining o’ziga xos xususiyati ham shundadir. Shunday ekan, darsni albatta ilmiy darajasiga putur yetkazmagan holda qiziqarli ravishda o’tish lozim.
Umumta’lim maktablarida fizika fanini o’qitishda zamonaviy pedagogik metodlani qo’llashdan maqsad ta’lim oluvchini dars jarayonining markaziga olib chiqish, o’quvchilarni mustaqil va ijodiy faoliyatini rivojlantirish, darsning faol ishtirokchisiga aylantirishdir. Zamonaviy pedagogik metodlar o’quvchilarning fan bo’yicha bilimlarini esga tushirish, jonlantirish, yangi bilimni yaxshi o’zlashtirishga asos bo’ladi deb o’ylayman. O’quv jarayoni nafaqat ta’lim, balki tarbiya jarayoni ham ekanligini inibatga olib, fizika darslarida foydalaniladigan zamonaviy pedagogik metodlar o’quvchilarning tarbiyasiga ham ijobiy ta’sir ko’rsatishi kerak deb o’ylayman. Pedagogik metodlar mavzu mazmunidan kelib chiqib tanlanishi kerakligi ma’lum bo’ldi. Dars jarayonida qo’llanilgan pedagogik metodlar o’z navbatida qiziqarli bo’lishi hamda o’quvchilarning yosh xususiyatlaridan kelib chiqib tanlanishi ham kerak.
Bitiruv malakaviy ishini yozish davomida quyidagi vazifalarni bajarishga e’tibor qaratildi:
- umumiy o’rta ta’lim maktablarining 8-sinfida o’qitiladigan fizika fanidan DTS talablari va o’quv dasturlari hamda ishchi o’quv rejalarni o’rganish;
- umumiy o’rta ta’lim maktablarining 8-sinflari uchun fizika darslik bilan tanishish;
- “Kondensatorlar va ularning qo’llanilishi” mavzusini o’qitishda foydalanish samarali bo’lgan zamonaviy pedagogik metodlarni tanlash;
- umumiy o’rta ta’lim maktablarining 8-sinfida fizikaning “Kondensatorlar va ularning qo’llanilishi” mavzusining zamonaviy pedagogik metodlardan foydalanilgan loyihasini tayyorlash;
- zamonaviy pedagogik metodlarga doir manbalarni o’rganish va nazariy tadqiq etish.
Bitiruv malakaviy ishi 2 bobdan iborat bo’lib, 1-bobda fizika fanidan DTS talablari, namunaviy ish rejasi, mavzuviy reja ( dars ishlanma ), fizika fanidan o’quv dasturining mazmuni, zamonaviy pedagogik texnologiyalarning ta’lim jarayonidagi ahamiyati, zamonaviy pedagogik metodlar haqida ma’lumotlar berilgan.
Bitiruv malakaviy ishining 2-bobida umumiy o’rta ta’lim maktablari 8- sinf fizika kursining “Elektrostatika” bobiga doir ba’zi mavzularning zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanilgan dars loyihari tuzildi.
Yuqoridagi dars loyihalarini dars jarayonida sinab ko’rish uchun Toshkent shaxari Mirobad tumani XTB tassarufidagi 263-umumiy o’rta ta’lim maktabida 8”A” va 8”B” sinf o’quvchilarida. tadqiqot ishlari o’tkazildi. Har bir pedagogik metodlarni qo’llashda ikkita guruh namuna sifatida ajratib olindi. Bu guruhlarning birinchisida dars oddiy, an’anaviy usulda, ikkinchisida esa yangi loyiha sosida o’tkazildi. Zamonaviy pedagogik metodlarni qo’llab o’tkazilgan dars jarayonida o’zlashtirish ko’rsatkichi yuqoriligi, bilim sifati yaxshilanganligi aniqlandi. Yuqoridagi zamonaviy pedagogik metodlarni qo’llab o’tkazilgan fizika dars jarayonlari o’quvchilar tomonidan ham ma’qullandi. Oddiy, an’anaviy usulda tashkil qilingan dars jarayonida o’tkazilgan dars jarayoni o’zining sezilarli samarasini ko’rsatdi.