Nomli toshkent davlat pedagogika universiteti

TaYanch-harakat apparati buzilgan o’quvchilarni korrektsion o’qitish. TaYanch-harakat apparatlari buzilishining turlari va yuzaga kelish sabablari. TaYanch-harakat apparatidagi turli buzilishlar bolalarni o’qitish va tarbiyalashda muayyahi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. TaYanch-harakat apparati funktsiYalarining buzilishi tug’ma yoki orttirilgan bo’lishi mumkin. TaYanch-harakat apparati patologiYasi quyidagi turlarga ajratiladi:
1) nerv tizimining kasallanishi (bolalar tserebral paralichi (BTSP), poliomielit);

3. 
   taYanch-harakat apparatining tug’ma patologiYasi; sonning tug’ma chiqqanligi; bo’yin qiyshiqligi; qiyshiq oyoqlik va oyoqning boshqa nuqsonlari; umurtqa pog’onasi rivojlanishidagi nuqsonlar (skolioz); qo’l yoki oyoqlarning rivojlanmaganligi va nuqsonlari; qo’li barmoqlarining anomal rivojlanishi; artrogripoz (tug’ma mayiblik);
   
4. 
   orttirilgan kasalliklar va taYanch-harakat apparatining zararlanishi; orqa miYa, bosh miYa va qo’l-oyoqlarning travmatik jarohatlanishi; poliatrit; skelet kasalliklari (tuberkulez, suYaklardagi shishlar, osteomielit), skelet tizimi kasalliklari (raxit, xondodistrofiYa).
   

TaYanch-harakat apparati patologiYasi bo’lgan bolalarda asosiy buzilish harakatlanishdagi nuqson hisoblanadi. Bunday nuqsonlarga ega bolalarning 89 % ini tserebral paralichli bolalar tashkil etadilar. Ularda harakat buzilishi psixik va nutqiy buzilishlar bilan birga namoyon bo’ladi. Shu bois bu kabi bolalar nafaqat davolash va ijtimoiy yordamga, balki psixologik-pedagogik va logopedik korrektsiYaga ham muhtoj bo’ladilar.
Harakatlanish buzilishlari o’rtacha darajada bo’lgan bolalar yurishni o’rganib olsalarda, biroq, shonch bilan yura olmaydilar, ular uchun maxsus moslamalar zarur. Harakatlanish buzilishining yengil shaklida bolalar uyda va ko’chada mustaqil, qo’rqmay yura oladilar, o’zlariga to’la xizmat ko’rsatadilar.

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Rivojlanishi va xulqida chetlanishlari bo’lgan bolalarni o’qitish va tarbiyalash masalalari bilan qaysi fan Shug’ullanadi?
   
2. 
   Korrektsion pedagogikaning vazifasi nimadan iborat?
   
3. 
   “KorrektsiYa”. “korrektsion pedagogik faoliyat” tuShunchalari qanday ma’noni anglatadi?
   
4. 
   Anomal o’quvchilar bilan qanday korrektsion ishlar olib boriladi?
   
5. 
   Korrektsion pedagogika (defektologiYa) fanning rivojlanish tarixi haqida nimalarni bilasiz?
   
6. 
   “Rivojlanishdagi chetlanishlar” tuShunchasi qanday ma’noni anglatadi?
   
7. 
   Aqli zaif bolalar bilan qanday korrektsion ishlar olib boriladi?
   
8. 
   LogopediYa nima?
   
9. 
   O’quvchilar nutqiy buzilishi qanday psixologik-pedagogik xususiYatlariga ega?
   
10. 
    Ommaviy umumiy o’rta ta’lim maktablarida eshitish qobiliYati buzilgan bolalar bilan qanday korrektsion-pedagogik ishlar amalga oshiriladi?