Noorganik moddalar

с л .
U
^
f
^
<
, c a H
p o 4
- 0 > С а з ( Р 0
4
)
2
- Н 20
10 
20 
30 
40 
50
C aO , %

---

Suv
^
20 19 18
tl?-
24
'J / i y /)// 
)/;) ш Ж )/// m
A
2M w m //// //// //// 2/h w ) M/r"7777
2.3-rasm.
S u p e rfo s fa t ishlab ch iq arish tex n o lo g ik tizimi:
1
— fosforit u c h u n tr ansportlar; 
2 —
bunker; 
3 —
s h n ek li t a ’m i n la g i c h ; 
4 —
c h o ' m i c h l i elevator; 
5 , 9 —
sh neklar;
6 —
ortiqeha fosforit u c h u n teskari s h n ek ; 7 — ulu s h lagich b u n k e d ;
8 —
ulu sh lagich ; 
10 —
aralashtirgich; 
11 —
o ‘lc h o v c h i
u lu s h la g ic h n in g nazo ra t q il u v c h i tarozisi; 
1 2 —
nazorat o 'lc h a m la r i u c h u n bunker; 
13
— sulfat kislotasi u c h u n s ig ‘ im;
14 —
kislota nasosi; 
15 —
kis lo ta u c h u n
bak; 
16
— kislota aralashtirgich; 
17
— suv u ch u n bak; 
18 —
m in eral sulfat
kislotasini suyuqlantirg anda ajralib ch iq a d ig a n a z o t oksidlari u c h u n ajratgich; 
19
— kislo ta u c h u n k onsentrats iya o 'l c h a g ic h i ;
2 0 —
kislota u c h u n tirqishli o ‘l ch a g ich ; 
2 1 —
superfosfat kamerasi; 
2 2 —
frezer; 
2 3 —
kam cradagi su perfosfat u c h u n tran s-
p o r t y o r ;
24
— o m b o r g a s u p e r f o s f a t n i s o c h u v c h i m o s l a m a .

---

h iso b lash d a fosforitning tarkibidagi a r a la s h m a la r bilan a m alg a oshiril- 
g a n re a k s iy a la rn i h a m n a z a r d a tu t is h kerak.
F o sfo ritlarning sulfat kislotasi bilan p a rc h a la n is h jara y o n i y u q o rid a 
a y tg a n im iz d e k ikki b o s q ic h d a ketgani sababli b i r in c h i b o s q ic h sulfat 
kislotasi b ila n reaksiya tez ketadi. B irinchi b o s q ic h d a aso sa n fosforit­
n in g m a y d a z a r r a c h a la r i p a r c h a l a n i b fo sfo r kislotasi hosil b o ‘ladi. 
Ik kinchi b o s q ic h d a esa fosforitning qolg an qism i fosfor kislotasi bilan 
p a r c h a la n a d i va fosfor kislotasining b irin c h i v o d o r o d ioni kalsiy bilan 
a lm a s h in a b o shlaydi. F o s fo r kislo ta sin in g faolligi p a sa y g a n sari re ak - 
siy an in g tezligi pasa y a b o ra d i. S h u sababli ik k in ch i b o sq ic h reaksiya- 
sin in g t o ‘la ketishi u c h u n yangi is h la n g a n su p e r fo s fa t m assasi o m -
b o r d a 10 k u n g a q a d a r s a q la n a d i. S u p e r f o s f a tn in g y c tiltirish j a r a y o ­
n in i t e z l a t i s h m a q s a d i d a m a x s u s q u r i l m a y o r d a m i b i l a n m a s s a
s h o p irib tu rila d i. O d d iy s u p e r f o s f a tn in g ish lab c h iq a r is h te x n o l o -
g iyasini ( 2 . 3 - r a s m ) q u y id a g ic h a ta sa v v u r qilish m u m k in .
A p a tit yoki fosforit k o n s e n tr a ti t r a n s p o r t y o r (1) o rq a li b u n k e r g a
(2), b u n k e r d a n esa s h n e k o rq a li c h o ‘m ic h li e le v a to rg a (4) y u b o r i-
lib, e le v a to r o rq a li va s h n e k (5) y o r d a m i b ila n fosforit u n i u l u s h ­
lagich (ta ro z i)g a u za tiladi. U lu sh la g ic h d a x o m a s h y o o d c h a n ib , s h n e k
(9) o rq a li a r a la s h tir u v c h i a p p a r a tg a u z a tila d i.
A r a l a s h t ig i c h e llip s s h a k l i d a
b ir n e c h a b o ‘lim d a n ib o ra t (2 .4 - 
ra sm ) b o ‘lib m ax su s a r a la s h g ic h
q u r i l m a l a r b i l a n j i h o z l a n g a n .
A ra la s h m a d a b ir b o ‘lim d a n ik k in ­
ch i b o ‘lim g a va h o k a z o t o ‘siq lar 
orq a li h a r a k a tg a kelib fosforit uni 
sulfat kislotasi b ila n b ir jin sli h o ­
la tg a k e la d i. Bu j a r a y o n , y a ’ni 
a r a la s h tir is h 3 —7 d a q i q a d a b aja- 
riladi. H o sil b o ‘lgan a ta la s im o n
a r a l a s h m a a so siy r e a k t o r - s u p e r -
fo sfa t k a m e r a s i g a o q i b tu s h a d i
( 2 .5 - r a s m ) .
S u p e rf o sf a t k a m e r a s i tik j o y -
lash g an t e m i r b e t o n d a n yasalgan 
k o n s e n tr ik ikki s ilin d r shaklid ag i 
a p p a r a t b o ‘lib, q o b ig ‘i p o ‘la td a n
y a s a lib , ic h i esa k is lo ta g a c h i -
d a m li m a t e r ia ll a r b ila n q o p l a n -
g a n b o ‘ladi. K a m e r a 16 ta y an c h li
2 . 4 - r a s m .