Norqulov Mirzayusuf Ne’matulla o’g’lining

2.3. Kripton guruhchasi elementlari
Kripton rangsiz, hisdsiz gaz. Bir litr suvda 110 ml 0 ^oC) argon eriydi. Argonga o‘xshash suvda, fenol, toluol, atsetonda singish (klatrat) birikmalari hosil qiladi.

Bunday birikmalarga Kr_*5,75H₂O; 2,14Kr_*12 C₆H₅-CH₃;

2,14Kr_*12C₆H₅OH kiradi.

Kripton va atomar ftor elektr razryadi ta’sirida kripton (II) ftorid hosil qiladi. Bu modda o‘tkir hidli rangsiz kristall, -30 ^oC da sublimatsiyalanadi. KrF₂suvda eriganida parchalanadi:

2 KrF₂+2H₂O=2Kr+4HF+O₂

Erkin holda kripton elektr lampalarni to‘ldirish uchun ishlatiladi. Kripton (II) ftorid esa ftorlovchi agent sifatida amaliyotda qo‘llaniladi.

Ksenon. Ksenon molekulasining qutblanuvchanligi geliyga nisbatan 20 marta yuqori. Ksenon -112 ^oC da suyuqlanuvchi gaz modda. Ksenonning eruvchanligi, adsorbsiya qilish xususiyati ancha yuqori. Ksenon ftoridlari ksenonga ftor ta’sir qilib olinadi.

Ksenon (II) ftorid (XeF₂) kritall modda (suyuql. harorati 140 ^oC), XeF₄( suyuql. harorati 114 ^oC), XeF₆(suyuql. harorati 46 ^oC). Bu birikmalarning fazoviy tuzilishi 1-rasmda keltirilgan.

1- rasm. Ksenon birikmalarning tuzlishi: XeF₂; XeF₄ va XeF₅ .

Ksenon(VI) oksidi (XeO₃) – oq qattiq modda, oson portlaydi. XeF₆ gidrolizlanishida hosil bo‘ladi: