11. KONSTRUKSION MATERIALLARNI KESIB ISHLASH
11.1. Metallami kesib ishlash turlari
Mashina-mexanizmlar detallarini kerakli shakl va oicham ga
keltirish uchun tanavor (zagotovka)dan tegishli kesuvchi asboblar
yordamida m aium miqdordagi metallni qirindi tarzida yo‘nish
texnologik jarayoni metallami kesib ishlash (mexanik ishlash) deb
ataladi.
Metallami kesib ishlash jarayonlari, asosan, ulaming plastik
deformatsiyalash va turli energiyalardan (elektr, kimyoviy, yorugiik
va h.) foydalanish orqali olib boriladi. Metallami kesib ishlash usuli
insoniyatga juda qadimdan m aium : q o i bilan ishlatiladigan tokarlik
va parmalash dastgolari XII asrdayoq ixtiro qilingan.
Hozirgi zamon metallami kesish jarayonida qirindi ajralib chiqish
qonuniyatlarini, bunda hosil boiadigan titrash sabablari, kesish
kuchini oichash usullari 1870-yilda N.A. Time tomonidan ishlab
chiqilgan.
Metallami kesib ishlashda chiqadigan qirindi miqdori chiqishi
tanavorning shakli va oicham iga bogiiq. Shuning uchun qirindi
chiqishini, ya’ni metallning isrofgarchiligini kamaytirish uchun
tanavorlaming shakl va oicham lari imkoni boricha qulay b oim og‘i,
shu bilan birga texnologik jarayonning tejamli boiishini ta’minla-
m o g i zarur.
Metallami kesib ishlashda mehnat unumdorligini oshirish uchun
texnologik jarayonlami mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirishni
hamda ratsionalizatorlik takliflarini tatbiq etish talab qilinadi.
Dostları ilə paylaş: 
