20-40 К haroratga ega yuqori o‘tkazuvchan #
3
C
60
material paydo
bo‘ladi.
Yuqori o ‘tkazuvchan fulleritlami Shtutgartda joylashgan
Maks Plank nomidagi institutda o ‘rganiladi.
Materiallarga noyob
xossalar beradigan boshqa qo‘shimchali fulleritlar
ham mavjud.
Misol uchun #]C
6
o-etilen ferromagnit xossaga ega. Kimyo sohasida
olib
borilgan tinimsiz mehnat, 1997-yilgan 9000 ga yaqin fulleren
birikmalaming aniqlanishiga olib keldi.
Uglerodli nanotrubka.
Ugleroddan juda ko‘p atomi bo‘lgan
molekula olish mumkin. Uzunligi bir necha o‘n mikron, diametri 1 nm
bir qatlamli trubkada
yuzasidagi to‘g ‘ri oltiburchakning
uchlarida uglerod atomlari
joylashgan. Trubka oxiri
6
ta to‘g‘ri beshburchak bilan yopilgan.
Uch oMchamli fazoda to‘g‘ri beshburchak,
oltiburchak va
yettiburchaklami kombinitsiyalash orqali turli shakldagi uglerod
sirtlarini olish mumkin. Bu nanoqurilmalar geometriyasi,
ulaming
ajoyib fizikaviy hamda kimyoviy xossalarini belgilaydi. Natijada
yangi material va ulami ishlab chiqarish texnologiyalari bo‘lishi
imkonini beradi.
Molekular dinamika hisoblari va kvant modellari yordamida
uglerod materiallari fizikaviy hamda kimyoviy
xossalarini oldindan
aytish mumkin.
Bir qatlamli trubkalar yaratish bilan bir qatorda ko‘p qatlamli
trubkalar yaratish imkoni mavjud. Nanotmbkalami ishlab chiqarishda
maxsus katalizatorlardan foydalaniladi.
Yangi materiallami avfzalligi nimada? Uchta xossaga to‘xtalamiz.
Dostları ilə paylaş: