418
«yagona transport tizimi» tushunchasi transport turlari- ning ijtimoiy-iqtisodiy
birligini va bir maromda rivojlani- shini ifodalaydi. Yagonatransport tizimi o‘z
tarkibiga quyidagi transport turlarini: temiryo‘l, suv,
avtomobil, quvur va havo
yo‘llarini oladi.
Temiryo‘l transportida yuklar ancha uzoq masofaga tashiladi. Temir yo‘l orqali
yuklar yil davomida, kechayu kunduz, beto‘xtov va bir maromda,
yuqori tezlikda
tashiladi.
O‘zbekistondan chetga chiqarilayotgan va chetdan olib keltirilayotgan
yuklarning 50foizi oldindan foydalanib kelinayotgan yo‘llar orqali, qolgan qismi esa
yangi yo‘nalishlar orqali tashiladi. O‘zbekistonning sa’y-harakatlari jahon
bozorlariga olib chiqadigan yangi yo‘nalishlarni rivojlantirishga qaratilgan
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar temiryo‘l
tizimini
takomillashtirishga, milliy temiryo‘l kompaniyasining bozor sharoitida faoliyat
ko‘rsatish uchun huquqiy asoslarini yaratishga, xalqaro kommuni-katsiya tizimiga
muvofiqlashuvini ta’minlashga qaratilgan. Mamlakatimiz ichida, umuman,
yangi
ratsional temiryo‘l va avtomobil magistrallari qurilmoqda.
Hozirgi vaqtda o‘zbekistonning eksport yuklarini xalqaro bozorlarga etkazib
berish 9 ta yirik temir yo‘l koridorlari orqali amalga oshiriladi
419
1.afg‘oniston (mozori-sharif), g‘alaba (surxondaryo viloyati) hukumatlararo
ulash nuqtasi orqali. Umumiy masofa 933 km, shundan 858 km - toshkent - galaba -
o‘zbekiston hududida, 75 km - afg‘oniston hududida - xayraton - mozori sharif.
O‘rtacha transport vaqti - 4 kun.
2.bandar abbos (eron) tranziti turkmaniston orqali va fors ko‘rfazi (jebel ali
(baa), sohar (ummon), janub (karachi, pokiston), mumbay (hindiston), chittagong
(bangladesh) sharqiy osiyo (tailand, malayziya, indoneziya, vetnam)
Yo‘nalish turkmaniston va eron islom Respublikasida joylashgan. Yo‘nalish
masofasi - 2827 km, etkazib berishning o‘rtacha vaqti - 13 kun (bandar abbos).
Bandar abbos porti orqali transport yo‘lagi iqtisodiy jihatdan eng samarali va arzon.
3.xitoy xalq Respublikasi yo‘nalishi. Lianyungang (xxr) hukumatlararo do‘stlik
punkti orqali (qozog‘iston Respublikasi) yo‘nalish qozog‘iston Respublikasi va xitoy
xalq Respublikasi hududlaridan o‘tadi. Masofa - 5908 km,
etkazib berishning
o‘rtacha vaqti 14 kun
4.uzoq sharq rus porti nakhodka yo‘nalishi yo‘nalish qozog‘iston Respublikasi
va rossiya federatsiyasi hududlarini kesib o‘tadi. Masofa 8683 km, etkazib berishning
o‘rtacha muddati 22 kun
5.janubi-sharqiy osiyo mamlakatlari va xitoyning sharqiy portlari, qozog‘iston
orqali - oltinkol / xorgos orqali xitoy chegarasi orqali.
Yo‘nalish qozog‘iston Respublikasi va xitoy xalq Respublikasi hududidan
o‘tadi. Uzunligi - xorgosgacha 1292, etkazib berish muddati - 13 kun.
Lianyunganggacha bo‘lgan masofa 4900 km. Yo‘nalish multimodal transport
(konteynerlar) uchun
ishlatiladi
6.traseka (turkmaniston, qozog‘iston va ozarbayjon orqali tranzit) qora dengiz
poti va batumi portlariga transkavkaziya yo‘lagi.
Yo‘nalish turkmaniston, kaspiy dengizi, ozarbayjon Respublikasi va gruziya
hududlarini kesib o‘tadi. Masofa - 2667 km (poti), o‘rtacha etkazib berish muddati 14
kun.
7.evropa ittifoqi mamlakatlariga (qozog‘iston va rossiyaga tranzit orqali) chop
(ukraina) va brest (belorussiya) chegara punktlari orqali. Brest (belarusiya)
davlatlararo to‘tashma punkti. Yo‘nalish qozog‘iston,
rossiya federatsiyasi va
belorussiya hududidan o‘tadi. Masofa - 4385 km, etkazib berishning o‘rtacha vaqti -
14 kun. Chop davlatlararo birlashma punkti (ukraina). Yo‘nalish qozog‘iston, rossiya
federatsiyasi va ukraina hududlaridan o‘tadi. Masofa - 4779 km, etkazib berishning
o‘rtacha vaqti - 18 kun
8.boltiq portlari orqali qozog‘iston va rossiya orqali klaypeda (litva), riga,
liepaya va ventspils (latviya), tallin (estoniya) ga transit sankt-peterburg porti (rossiya
federatsiyasi). Yo‘nalish qozog‘iston, rossiya federatsiyasi hududlari orqali o‘tadi.
Masofa
-
4263
km,
etkazib
berishning
o‘rtacha vaqti - 14 kun.
Tallinn porti (estoniya). Yo‘nalish qozog‘iston, rossiya federatsiyasi hududlari orqali
o‘tadi. Masofa - 4505 km, etkazib berishning o‘rtacha vaqti - 15 kun.
420
Riga porti (latviya). Yo‘nalish qozog‘iston, rossiya federatsiyasi hududlari orqali
o‘tadi. Masofa - 4348 km, etkazib berishning o‘rtacha vaqti - 14 kun
Klaypeda porti (litva) yo‘nalish qozog‘iston, rossiya federatsiyasi va latviya
hududlari orqali o‘tadi. Masofa - 4603 km, etkazib berishning o‘rtacha vaqti - 16 kun
9.qozog‘iston va rossiya orqali il'ichevsk (ukraina) va novorossiysk (rossiya)
portlariga o‘tish il'ichevsk porti (ukraina) yo‘nalish qozog‘iston, rossiya federatsiyasi
va latviya hududlari orqali o‘tadi. Masofa - 4239 km, etkazib berishning o‘rtacha
vaqti - 15 kun.
Dostları ilə paylaş: