O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Taraflarning rekvizitlari 
Yuk tashuvchi: 
Yuk joʻnatuvchi: 
Manzil: avtotransport korxonasi manzili Manzil: yuk jo‘natuvchi taraf manzili 
Bank avtotransport korxonasi hisob 
raqami joylashgan bank nomi 
Bank yuk tashuvchi taraf hisob raqami 
joylashgan bank nomi 
H/r: avtotransport korxonasi hisob 
raqami 
H/r: yuk tashuvchi taraf hisob raqami 
Stir: avtotransport korxonasining stir 
raqami 
Stir: yuk tashuvchi taraf stir raqami 
Telefon: avtotransport korxonasining 
telefon raqami 
Telefon: yuk tashuvchining telefon 
raqami 
Nazorat savollari 
1.
Yuk tashish shartnomasida nimalar ko‘rsatiladi? 
2.
Markazlashgan yuk tashish qanday usulda hisoblanadi? 
3.
Yuk tashuvchining majburiyatlari 
4.
Yuk qabul qiluvchining majburiyatlari 
5.
Yuk jonatuvchining majburiyatlari 
6.
Shartnoma predmeti
7.

---

596
33-mavzu:Haydovchilar mehnatini tashkil qilish 
Reja 
1.
Haydovchilar mehnatini tashkil qilish 
2.
Oylik ish jadvalini tuzush 
3.
Bitta avtomobilga ikkita haydovchi biriktirilish grafigi 
4.
Haydovchilarniig ish rejimlari 
Haydovchilar ishi ko‘p g‘ayrat va diqqat talab qiladigan juda mas’uliyatli ish 
hisoblanadi. Haydovchilar ishini rejalashtirish va tashkil qilishda mehnat va dam 
olish tartibiga qattiq amal qilish kerak. Haydovchining ish vaqti transportni 
tayyorlash va ishni tugallashga sarflanadi. 
Tayyorlov-tugallash jarayonida quyidagi ishlar bajariladi: 
– yo‘l varaqalarini tayyorlash; 
– avtomobil asboblarini olish va topshirish; 
– avtomobilga yoqilg‘i va sovituvchi suyuqlik quyish; 
– dvigatelga moy quyish, uni ishga tushirish va qizdirish; 
– avtomobilning texnik holatini tekshirish; 
– avtomobilni belgilangan joyga olib borib qo‘yish va hokazolar. 
Haydovchining tayyorlov-tugallash ishlarini bajarishi uchun kundalik tibbiy 
ko‘rikni hisobga olib, smenani topshirish-qabul qilishga 0,38 soat vaqt ajratiladi.
Haydovchilar ishi mehnat qonunlari asosida tashkil qilinadi. Haydovchilarning 
bir haftadagi ish vaqti 41 soatdan oshmasligi kerak. Haftasiga 6 kunlik ishda 
haydovchilarning ish vaqti 7 soat, dam olish va bayram kunlari oldidan 6 soatdan 
oshmasligi kerak. 
Avtokorxonada haydovchilar ishini tashkil qilishda faqat bir ish kunigina emas, 
balki haftadagi ish vaqtida ham me’yorlangan vaqtga amal qilish ancha qiyin. 
Shuning uchun ham ko‘pchilik holatlarda avtotransport korxonasi ma’muriyati 
kasaba uyushmasi bilan kelishilgan holda haydovchiga boshqa ish kuni vaqtini 
belgilaydi. Bunda smenadagi ish vaqti 12 soatdan oshmasligi lozim. Haydovchilar ish 
vaqtini nazorat qilish uchun kunlik va oylik ish kuni hisobi yurtiladi. Yuk tashish 
sharoitlarini hisobga olib avtotransport korxonalarida haydovchilar oylik ish kuni 
hisobi keng tarqalgan. Oylik ish vaqti fondidan oshgan ish soatlari me’yordan oshgan 
soatlar deb yuritiladi. Qonunda belgilanishicha, me’yordan oshgan soatlar soni bitta 
haydovchi uchun ketma ket 2 ish kuniga 4 soatdan, bir oyda 10 soatdan va yiliga 120 
soatdan oshmasligi kerak. 
Avtotransport korxonasi ma’muriyati haydovchilarga qonun asosida tushlik 
vaqti, dam olish, bayram kunlari va mehnat ta’tiliga chiqarishni rejalashtiradi. 
Haydovchilarning yo‘nalishidagi ishi bittalangan, ikkitalangan va smena almashinuvi 
tamoyillari asosida tashkil qilinishi mumkin. Haydovchilar ish vaqtini ish grafiklari 
yordamida rejalashtirish maqsadga muvofiq.

---

597
Haydovchilarni ishlatish va ular mehnatini tashkil qilish turiga ko‘ra 
harakatlanuvchi tarkiblardan yo‘nalishda foydalanishning 1; 1,5; 2 va 3 smenali oylik 
grafiklari tuziladi. 
Oylik ish grafigini tuzishi uchun haydovchilarning ish kunlarini aniqlash kerak. 
Haydovchilar ish kunlari oylik ish vaqti kunlik ish vaqtiga nisbati bilan aniqlanadi. 
Haydovchilar birinchi ikkinchi jami soatlar 182,7 
Bunda: – rejalashtirilgan oylik ish vaqti fondi; 
– avtomobilning smenadagi naryad vaqti; 
Tt.t 
– tayyorlov -tugallash vaqti. 
Rejalashtirilgan oylik ish vaqti fondi quyidagicha aniqlanadi: 
Bunda: 
kk 
– kalendar kunlari soni. 
Kd 
– dam olish kunlari soni. 
Kb 
– bayram kunlari soni. (
sm 
– smena vaqti haftasiga 6 kunlik – 7 soat) 
Kbo 
– dam olish va bayram oldi kunlari soni. 
Haydovchining oydagi haqiqiy ish vaqti fondi hisobi quyidagicha yuritiladi: 
Haydovchining bir oydagi me‘yordan oshgan soatlar hisobi quyidagicha 
aniqlanadi: