O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Haydovchilarniig ish rejimlari
Haydovchining ish vaqti uning avtomobilni bosh qarish, ishga chiqishga 
tayyorgarlik ko‘rish va ish nihoyasidagi operatsiyalarga sarf qilingan (avtomobilni 
qabul etish va topsh irish , yonilg‘i quyish , hujjatlarni rasmiylashtirish va bosh qa), 
sog‘liqni tibbiy teksh irish vaqtlari yig‘indisidan iborat. Avtomobilni boshqarishdan 
tashqari keltirilgan vaqt sarflari ularning marshrutda bo‘lish vaqtni qisqartirishi 
sababli, ayni ishlarni bajarishga sarflanuvchi vaqtlarni iloji boricha qisqartirish yoki 
minimumga keltirish zarur. 
Haydovchi marshrutda smena davomida bir o‘zi yoki boshqa haydovchilar bilan 
almashib ishlashi mumkin. Haydovchilar almashuvi usulida ular belgilangan grafik 
bo‘yicha kun davomida almashishib ishlaydilar. Haydovchilar almashuvi marshrut 
ichida yoki avtomobil saroyida amalga oshirilishi mumkin. Keyingi holda nolinchi 
qatnov masofasi oshadi.
Transport ishi xafta davomida uzluksiz bo‘lishini hisobga olganda 5 kunlik ish 
rejimiga binoan 5 avtomobilga 7 haydovchi, agar avtomobil ikki smena ishlaydigan 
bo‘lsa 14 nafar haydovchi zarur bo‘ladi. Bunda haydovchilar almashib ishlashlari 

---

599
sababli avtomobillar holatiga qarovga javobgarlik hissi pasayadi. Lekin, aytilganga 
qaramay, ishni uzluksiz almashuvchi haydovchilar bilan tashkil etish ilg‘or (prof 
yessiv) bo‘lib, avtomobillardan uzluksiz (haftaning 7 kunida) foydalanish imkoni 
yaratiladi. Aytilgan (haydovchilar almashuvi usuli) usul bo‘yicha temir yo‘l, suv va 
havo transportlarida qo‘llaniladi.
Nazoart savollari 
1.
Haydovchilarning mehnatini tashkil qilishda necha smenali oylik grafiklari 
tuziladi? 
2.
Brigada pudratida ish tashkil qilganda qanday tadbirlarni bajarish ko‘zda 
tutiladi? 
3.
Haydovchining tayyorlov-tugallash ishlarini bajarishuchun kundalik tibbiy 
ko‘rikni hisobga olib bir smena uchunnecha soat me’yorlangan vaqt ajratiladi? 
4.
Haydovchi ish vaqtini nazorat qilish uchun qandayhisobot ishlari yuritiladi? 
5.
Me’yordan oshgan ish soatlari oyda necha soatdanoshmasligi kerak? 
6.
Me’yordan oshgan ish soatlari yiliga necha soatdanoshmasligi kerak? 
7.
Haydovchilarning yo‘nalishda ishlashi necha smenalibo‘ladi? 

---

600