O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

ekspeditorlik kompaniyalari xizmatlari:
Avtotransport turini tanlashda yuklarni etkazib berish qulayligi, tezligi va narxini 
hisobga olgan holda yuk tashuvchilar yoki qabul qiluvchilar bilan maslahatlashish; 
Yuklarni jo‘natuvchining omboridan temir yo‘l stantsiyasiga yoki portga va 
stantsiyadan yoki portdan qabul qiluvchining omboriga etkazib berishni tashkil etish; 
Konteyner, vagon yoki kema tashish imkoniyatlarini maksimal darajaga ko‘tarish 
uchun yangi qadoqlash, markalash va o‘rnatish partiyalarini yig‘ish, kichik partiyalarni 
konsolidatsiyalangan yirik yuk tarkibiga birlashtirish; 
Tashuvchi bilan yoki uning agenti, broker bilan yuklarni tashish bo‘yicha 
shartnoma tuzish uchun hujjatlarni tayyorlash va rasmiylashtirish; 
Yuklarni bojxona, sanitariya, karantin va boshqa ro‘yxatdan o‘tkazishda yordam 
berish; 
Yuklarni tashuvchiga yoki uning agentiga (portga, stantsiyaga) topshirish va 
qabul qilish va jo‘natish hujjatlarini (konosamentlar, yo‘l varaqalari va boshqalarni) 
rasmiylashtirish; 
Tovarlarni omborlarda saqlashni va tovarlarni qayta yuklash va transportning bir 
turidan ikkinchisiga qayta yuklash joylarida yuklash-tushirish operatsiyalarini tashkil 
etish; 
Sotuvchi va xaridor o‘rtasida sotilgan tovarlar bo‘yicha hisob-kitoblarga yordam, 
zarur transport va savdo hujjatlarini tovarlarni jo‘natilgan joyidagi bankka topshirish 
orqali; 
Tashuvchidan yoki uning yuk agentidan (portdan, stantsiyadan) belgilangan joyga 
yuklarni qabul qilish, joylar sonini, yukning og‘irligini, uning idishi va qadoqlash 
holatini tekshirish; 
Yuklarning etishmasligi yoki ortib ketishi, yuklar va konteynerlarning 
shikastlanishi va buzilishi, qayta markalash va hk. To‘g‘risidagi tijorat va boshqa 
harakatlarni tashuvchilarda yoki ularning yuk agentlarida ro‘yxatdan o‘tkazish; 
Jo‘natish / kelish joyida yuklarni tashish va yuk ortish-tushirish ishlari uchun 
to‘lovlar; 
Import qilinadigan tovarlarning katta partiyalarini mayda tovarlarga, shuningdek 
turlari, o‘lchamlari va boshqalar bo‘yicha saralash, ularni keyinchalik qadoqlash va 
qayta markalash; 
Uni tashish paytida konduktorlar tomonidan yuklarni eskortini tashkil etish; 
maxsus yuklarni (tsitrus, don va boshqalarni) tashish uchun vagonlar va kemalarning 
jihozlari. 
Shuni ham ta'kidlash kerakki, transport-ekspeditsiya operatsiyalarining ma'lum bir 
qismi eksportni etkazib beruvchilar va import qilinadigan mahsulotlarni iste'molchilari 
tomonidan o‘zlarining maxsus tarkibiy bo‘linmalari - transport bo‘limlari yoki 
yordamchi yordamchi korxonalar tomonidan amalga oshiriladi. 

---

630
Yuqorida keltirilgan xizmatlardan tashqari, ekspeditorlik kompaniyalari eksport 
qiluvchilarga mahsulotni qadoqlash va tashishning minimal xarajatlarini aniqlashda va 
uning eksport narxining transport komponentini optimal hisob-kitob qilishda yordam 
beradi. Xalqaro savdoda ekspeditor yordamida tovarlarni belgilangan manzilga 
xaridorga etkazib berish bo‘yicha barcha xarajatlarni o‘z ichiga olgan kotirovka 
varag‘ini tuzish amaliyoti mavjud. Ushbu xarajatlar odatda tovarlarni etkazib 
berishning asosiy shartlariga, yo‘nalish konferentsiyalari shartlariga va boshqalarga 
bog‘liq. Eksportchilarga qulaylik yaratish uchun ko‘plab ekspeditorlik firmalari 
transport xarajatlarining alohida elementlarini emas, balki xalqaro ekspeditorning 
tovarlarni tashish jarayonida barcha xarajatlarini, shu jumladan hujjatlar va 
yozishmalarni rasmiylashtirish bilan bog‘liq xarajatlarni o‘z ichiga olgan bir tekis 
stavkani ta'minlashi mumkin. 
Shuni ham ta'kidlash kerakki, ekspeditor ko‘pincha multimodal transport 
operatori vazifasini bajaradi. Zamonaviy ekspeditor ko‘pincha bir vaqtning o‘zida 
avtomobil poezdlari, dengiz, daryo va samolyotlarning egasi (yoki ijarachi, bosh 
pudratchi) hisoblanadi. Shuning uchun, yuklarni tashish uchun buyurtmani qabul qilib, 
u birinchi navbatda o‘z transport vositalaridan foydalanadi.