O. A. Shermatov b. Z. Nosirov d. T. Islamova m. Ya. Qobulova d. B. Axmadaliyeva r. D. Imomov

Qishloq xo‘jaligini ekstensiv shaklda rivojlantirish deganda mahsulot ishlab chiqarish va samaradorlikni o‘sishinimiqdoriy omillar evaziga - yangi yerlarni o‘zlashtirish hisobiga ekin maydonlariniko‘paytirish, chorva mollariniboshiniko‘paytirishvaqo‘shimchaishlovchilarnijalbetishorqaliYerishilishitushuniladi. Bunda ishlab chiqarish resurslari ko‘lamlarining ortishi yuz bergani holda texnika texnalogiyasi, sifatdarajasi, yerunumdorligi va chorva mollarmahsuldorligi tubdano‘zgarmaydi. Ekstensiv omillar dehqonchilik va chorvachilikmahsulotlarini ko‘plab ishlab chiqarishda muhim ahamiyat kasb etadi. Odamlar o‘ztarixining dastlabkidavrlardan boshlab, o‘zlari o‘zlashtirgan yerlarni tarketib unumdor yerlarni qidirish uchun yer sharining har tomoniga tarqalganlar. YAngi yerlarni o‘zlashtirishh ozirgidavrda bizning mamlakatimiz dagikabi dunѐningboshqa mamlakatlaridaham davom etmokda. Shu bilan birgalikda dunѐ mamlakatlarining rivojlanish tarixitajribasishuniko‘rsatadiki, Qishloq xo‘jaligini yuksaltirishni nisbatan samaradorlik va ahamiyatiliroq shakli bo‘lgan intensivlashtirish muhim o‘rin tutadi.
Qishloq xo‘jaliginirivojlantirishningintensivshaklida- mahsulot ishlab chiqarishning o‘sishi sifat omillarievaziga, ya’ni ishlab chiqarishga nisbatan takomillashganz amonaviy ishlab chiqarish resurslarini tadbiq etish (ulardanto‘lavasamaralifoydalanish), dehqonchilik va chorvachilikning mahsuldorligiga ijobiy ta’sir etuvchi ilg‘ortexnalogiya, ilmiy-texnika taraqqiѐti natijalari, ishlab chiqarishni va mehnatni tashkil etishning zamonaviy usullarini joriy etish orqali amalga oshiriladi. Shuni ham nazardan chetda qoldirmaslik kerakki, kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning ekstensiv shakli ba’zi hollarda samarali bo‘lishi mumkin, shunga muvofiq har doim ekstensiv shaklni samarasiz deb ta’kidlash fikri o‘zini oqlamaydi. Amalda bu ikki yo‘l ishlab chiqarishni rivojlanishida bir-birini to‘ldirib, piravorida umumiy iqtisodiy samardorlikni ortishiga olib keladi. Shu sababli Qishloq xo‘jaligida ayrim holatlarda ekstensiv o‘sish omillari va intensiv o‘sish omillarini birgalikda qo‘llash natijasida samaragaerishiladi. Ular yagona xo‘jalik faoliyatiga xos usullar bo‘lib, birvaqtningo‘zidaiqtisodiyo‘sishdahammiqdoriy (ekstensiv), hamsifat(intensiv) jihatlarimavjudbo‘ladi, ammoularningnisbatiharxilmutanosiblikdabo‘ladi. Iqtisodiѐtdaqo‘lmehnatitehnologiyasivamalakasizishkuchigaasoslanilsa, ekstensivo‘sishustunturadi. Aksincha, ishlab chiqarishmashinalashgan, serunumtehnologiya va yuksak malakali ish kuchigatayanilganjoydaintensivo‘sishbirinchio‘rindaturadi, ishlab chiqarishrivojlangansariqonuniyatlitarzdaintensivo‘sishningahamiyatibarqaroroshibboradi.
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishin iintensivlashtirish nazariyasiavvalombor yerhususiyatinihisobgaolish, uniQishloq xo‘jaligidaasosiy ishlab chiqarishvositasiekanigaasoslanadi. Ma’lumki yerniasosiyvositasifatidamuhimhususiyatlaridanbiriunichegaralanganligidir. Yernichegaranganligi o‘z navbatida Qishloq xo‘jaligini intensivlvashtirishni taqozo etadi. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishni ko‘paytirishni qo‘shimcha yer maydonlarini o‘zlashtirishorqaliamalgaoshirishchegaralanganligi ishlab chiqarisholdigamavjudo‘zlashtirilgan yerlarnisifatiniyaxshilash, binobarin, ulardanintensivfoydalanishzaruriyatinikeltiribchiqaradi.