Aylanma vositalar /Оборотные сресдтва/ circulating assets (o’zgaruvchi vosita) - qishloq xo’jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish ishlarini bajarish, hizmatlar ko’rsatish jarayonida bir marta katnashib, o’z qiymatini ularga to’lik o’tkazadigan vositalardir.
Asosiy vositalar (doimiy kapital)/Основные средства (постоянный капитал)/ fixed assets- qishloq xo’jalik subyekti faoliyatida uzok yillar mobaynida foydalanib, o’z qiymatini ishlab chiqariladigan mahsulotlarga, ishlarga, hizmatlarga asta - sekin o’tkazib beradigan vositalardir.
Asosiy kapitalga investitsiya (kapital ko’yilma) /Инвестиция на основной капитал(капитальные вложения)/ capital expenditure - asosiy vositalarni barpo etish va takror ishlab chiqarishga sarflangan mablag’
Ishlab chiqarishni modernizatsiyalash /Модернизация производства/ Modernization of production - ishlab chiqarishni (qishloq xo’jalik) zamonaviy tehnologiyalar bilan jixozlash, uni ma’naviy yangilash, tarkibiy texnik hamda texnologik kayta tuzish chora-tadbirlarini o’z ichiga oluvchi jarayon.
Ishlab chiqarishni modernizatsiyalashning asosiy yo’nalishlari:
-tarmokdan, korhonalarda jismonan, ma’nan eskirgan barcha turdagi vositalarni chiqarish,
ularni zamonaviy, samarali texnikalar hamda ilg’or tehnologiyalar bilan almashtirish;
-innovatsion tehnologiyalarni joriy etish;
-ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar assortimentini kengaytirish;
-barcha turdagi resurslarni tejash va xarajatlarni tejash;
-o’simliklarning tezpishar, kam suv talab etadigan, kasalliklarga chidamli serxosil navlarini ishlab chiqarishga joriy etish;
-naslli, sermaxsul chorva xayvonlarini ko’paytirish tadbirlari va boshqalar.
Ishning mexanizatsiyalashganligi /Механизации работ/ Mechanization– qishloq xo’jaligida mahsulot ishlab chiqarish, hizmat ko’rsatish, ish bajarish jarayonida bajariladigan ishlarni mashina va mexanizmlar yordamida bajarilganligi.
Mehnatning fond bilan kurollanganligi /Фондовооруженность труда/ Labor fund -qishloq xo’jalik subyektining bir birlikdagi mehnat resursiga to’g’ri keladigan energetik resurslar kuvvati miqdori.
9-mavzu.QISHLOQ XO’JALIGIDA RESURSLAR POTENSIALINING
SHAKLLANISHI.MEHNAT RESURSLARI VA ULARDAN SAMARALI FOYDALANISH.
