O. O. Hoshimov, M. M. Tulyaganov kompyuterli va raqamli texnologiyalar
Hisoblash uchun zarur bo‘lgan «Energy saving Ltd.» qo‘shma korxonasining yillik energiya iste’moli ma’lumotlari
Yüklə 0,65 Mb.
|
|
Hisoblash uchun zarur bo‘lgan «Energy saving Ltd.» qo‘shma korxonasining yillik energiya iste’moli ma’lumotlari:
7-jadval
4-kvartal Yillik KOMPYUTERLI VA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR 1 / BOB 4 Razryad og‘irligi 4 «НАМ» mantiqiy elementi 5 Bulev ifodalarni soddalashtirish 14 Amaliy masala 15 Uch o‘zgaruvchili Karno xaritalari 19 AM/9 19 To‘rt o‘zgaruvchili Karno xaritalari 20 Karno xaritalarining boshqa ko‘rinishlari 20 Deshifratorlar 25 U BOB 28 Axborot haqida tushuncha, uning turlari, xususiyatlari 30 Tizim haqida tushuncha va uning turlari 31 Texnik obyekt tizim sifatida, boshqarish tizimi 32 ELEKTRON AXBOROT OQIMLARI 35 Tarmoqlar tavsifi 37 Kompyuter tarmog‘ining umumlashgan tuzilmasi 41 Lokal tarmoqlar dasturiy ta’minoti 46 Ill BOB 48 2w, 7 I— 63 1лА=т1 70 +t(e -*A, 98
Bo‘sh yacheykalar Excel yordamida toMdiriladi. 52423 23150 9150 32440 32300 I solyarka ■ benzin □ moy □ elektr energiyasi ■ suv 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 I solyarka ■ benzi □ moy □ elektr energiyasi l solyarka 2-benzin 3-moy 4-elektr energiyasi 5-suv IV BOB Insoniyatning turli sohalarda kompyuter texnologiyasidan keng sur’atlarda foydalanishi barcha sohalarning rivojlanishiga omil bo'ldi. Chunonchi, elektromexanik tizimlarda kechadigan jarayon va hodi- salarni chuqur o‘rganishda kompyuterni qoilash, ularni ancha murakkab bo‘lgan muvozanat tenglamalarini aniqroq yechish hamda ular asosida aniq metodikalar ishlab chiqishga yaqindan yordam berdi. Kompyuter yordamida tajriba o‘tkazilganda eksperiment nati- jalarini tez va to‘g‘ri tahlil qilish imkoniyatini beradi. Kompyuter yordamida eksperiment o‘tkazilganda yechish qiyin bo‘lgan vari- antlarni tezda hisoblab topish mumkin. Turli xil uy vazifalarini, kurs va diplom ishlarini bajarishda kompyuterdan foydalanish oldin qo‘lda hisoblashga ketgan vaqtning teja- lishiga olib keladi. Ushbu darslikda tanlab olingan misollar predmetni yaxshi o‘zlash- tirishni yengilashtiradi hamda undagi namunaviy algoritmlar ko‘p- gina muhandislik masalalarini yechishda yordam beradi. Ma’lum bir texnik masalani kompyuter yordamida yechishda qu- yidagilarni amalga oshirish kerak: Masalani matematik tilda yozib chiqish kerak (masalan, dif- ferensial yoki algebrik tenglamalar tizimi orqali ifodalash kerak). Agar masalani yechishning analitik yechimi mavjud bo‘lmasa, u holda ushbu masalani yechishda elementar amallar ketma-ketligiga keltirishga yordam beruvchi sonli metod tanlab olinadi. Yechish metodi algoritm ko‘rinishida ifodalanadi. Algoritm de- ganda ushbu tizim kattaliklarini yechimga aylantirish jarayoni tushu- niladi. Masalaning yechish algoritmi keyinchalik mashina tilida ifodalanadi. Algoritm ko‘pincha blok-sxema ko‘rinishida ifodalanadi. Algoritmning blok-sxemalarda alohida bosqichlarini ifodalashda quyidagi belgilardan foydalaniladi: - boshlanadi, tamom - qayta ishlash - tekshirish - kiritish va bosmaga chiqarish bosqichi Sonli metodlar Amaliy hisoblashda ko‘pincha sonli metodlardan foydalaniladi. Bu metodlar, yuqorida ta’kidlanganidek, berilgan masalani yechishni elementar amallar ketma-ketligiga keltirishga yordam beradi. Ushbu qo‘llanmada ba’zi bir sonli metodlar bilan tanishtiriladi. Algebraik va transsendent tenglamalarni yechish Qisqacha nazariy kirish: Quyidagi ko‘rishdagi tenglama berilgan: /(*)=o (1) Bu yerda f (x) funksiya cheksiz yoki cheklangan a < x < b oraliqda aniqlangan va uzluksiz bo‘lsin. Agar f ( x ) funksiya ko‘phaddan iborat bo‘lsa, u holda (1) algebraik tenglama, agar f(x) funksiya tarkibi elementar (trigonometrik, logarifmik, ko‘rsatgichli va h.k.) funksiyalardan iborat bo‘lsa, u holda (1) transsendent tenglama deyiladi. f (x ) funksiyani nolga aylantiruvchi x* ning har qanday qiymati (1) tenglamaning ildizi deyiladi, x* ni topish usuli esa (1) tenglamaning yechimi deyiladi. (1) tenglamaning yechimini xususiy hollardagina topish mumkin. Shuning uchun (1) ko'rinishdagi tenglamalarni yechishni sonli metod- lari ishlab chiqilgan. Bu sonli metodlar ushbu tenglamalarning taq- ribiy yechimini qidirib topishga yordam beradi. Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|