O. T. Husanov konstitutsiyaviy
-§. Fuqarolarning davlat va jamiyat ishlarida
Yüklə 10,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Erkin saylov va o‘z xohish-irodasini erkin bildirish prinsiplari, birinchi navbatda har bir shaxsning davlat hokimiyati vakillik
|
2-§. Fuqarolarning davlat va jamiyat ishlarida
ishtirok etish huquqi Siyosiy huquqlar fuqarolarning davlat va jamiyat ishlarida ishtirok etishini ta’minlaydi. Konstitutsiyaning 32-moddasida: «O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda bevosita hamda o‘z vakillari 1 2 0 orqali ishtirok etish huquqiga egadirlar. Bunday ishtirok etish o‘zini o‘zi boshqarish, referendumlar o‘tkazish va davlat organlarini demokratik tarzda tashkil etish, shuningdek, davlat organlarining faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini rivojlantirish va takomillashtirish yo‘li bilan amalga oshiriladi», - deb belgilangan. Demak, fuqarolarning davlat va jamiyat ishlaridagi ishtiroki, eng avvalo, davlat va jamiyatni boshqarishda namoyon bo‘ladi. Ya’ni bu - davlat va jamiyat ishlarini boshqarish huquqidir. Ana shu huquq turli shakllar, vositalar orqali ro‘yobga chiqariladi. Konstitutsiyaning o'zida qayd qilinishicha, fuqarolar davlatni boshqarishda bevosita hamda vakillari orqali ishtirok etadi. Fuqarolarning davlatni boshqarishdagi ishtirokini ta ’minlovchi huquq, eng avvalo, saylov huquqidir. «Erkin saylov va o‘z xohish-irodasini erkin bildirish prinsiplari, birinchi navbatda har bir shaxsning davlat hokimiyati vakillik organlariga saylash va saylanish bo'yicha konstitutsiyaviy huquqi m illiy davlatchiligim iz m odelining asosini tashkil etadi»1. 0 ‘zbekiston fuqarolari m a’lum yoshga yetgach, saylov huquqidan foydalanadi. Bu saylash huquqi va saylanish huquqidir. Saylovlarda fuqarolarning bevosita ishtirok etish huquqi ham, vakillari orqali ishtirok etish huquqi ham ta’minlanadi. A gar fuqarolarning saylovda ovoz berishi, saylov komissiyalari faoliyatida ishtirok etishi bevosita ishtirokiga misol bo‘lsa, fuqarolar tomonidan saylangan deputatlar, Prezident xalq nomidan ish ko‘rishi sababli xalqning vakillari orqali ishtirokiga misol bo‘ladi. Senatorlarni fuqarolar to‘g ‘ridan-to‘g ‘ri saylamasa-da, ular ham vakillik ifodasidir, ularni xalq saylagan deputatlar o‘z orasidan saylaydi. Davlat organlari ishida ham m a fuqarolarning bevosita ishtirok etishiga imkoniyat yo‘q, shuning uchun bir guruh fuqarolar yoki shaxslar davlat organlarida davlatni boshqarishda bevosita ishtirok etsa, (deputat, Senator, Prezident), bir g uruh fuqarolar ularning vakili sifatida ishtirok etadi (yana deputatlar, senatorlar, Prezident). Fuqarolar davlat va jamiyat hayotiga taalluqli muhim masalalar yuzasidan referendumda (ovoz berishda) ishtirok etish, qonun loyihalari muhokamasida ishtirok etish orqali ham davlat va jamiyat ishlarida ishtirok etgan hisoblanadi. 0 ‘zbekistonda oxirgi referendum 2002-yil 27-yanvarda o‘tkazilib, unda P arlam entning ikki palatali strukturasiga o‘tish, Prezidentning vakolat muddatini besh yildan yetti yilga o‘zgartirish masalasi hal qilindi. Referendumda ham saylovdagi kabi m a’lum yoshga yetgan fuqarolar ishtirok etadi. 0 ‘zbekiston Respublikasining «O‘zbekiston Respublikasining referendumi to‘g ‘risida»gi Qonuni 2001-yil 30-avgustda yangi tahrirda qabul qilingan bo‘lib, unga asosan, referendum xalq irodasining bevosita ifodasi hisoblandi. Yüklə 10,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|