O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

2. 
A m aliy m ash g‘ulotlarni tash k il etish d a o ‘qitishning sh akl-
lari. 
O'quvchilarni o'quv ishlab chiqarish brigadalari shakli -
cla o'qitish.
B u n d a y s h a ro itla rd a m e h n a t t a i i m i o'qituvchisi 
o d a td a o 'q u v c h ila rn i a lo h id a
0
‘q u v c h ila r b rig adalariga ajrata- 
di, bu b r ig a d a la r in in g h a r biri m u a y y a n o ‘quv-ish lab c hiqarish 
t o p s h i r i g i n i bajaradi, bu t o p s h ir iq la r n in g o ‘quv m aq sadi va 
m a z m u n i b ir- b ir id a n a n c h a farq qilishi m u m k i n . M a sa la n , bir 
b rig a d a m a r t e n p e c h ig a x iz m a t qilishga o ‘rg ansa, ikkinchisi gaz 
g en eratorlariga x iz m a t q ilish n i, u c h in c h isi esa n a z o ra t o i c h a s h
a s b o b la rin i k u z a tis h i va h o k a z o la rn i o 'rg a n is h i m u m k i n . B u n ­
day h o lla rd a o'qituvchi o 'q u v b rig a d a la rin i o ‘rg an ilad ig a n z o n a la r 
c he g ara sid a a lm a s h tirib tu ris h grafigini tuzish i kerak, toki h a r bir 
b rig ad a, m a s a la n , m e ta llu rg iy a n in g b u tu n bir kom pleksiga xizm at 
qi 1 ishdagi h a m m a ish usullarin i bilib, o i g a n i b o lad ig a n b o i s i n .
O 'q u v c h ila rn i korxona sh aro itid a o 'r g a tis h n in g ya n a bir s h a k ­
li, u la rn i ish c h ila r brigadasiga q o 's h ib o ‘qitishdir. Bu s h a k ln i, 
m a s a la n , s le sa r-rem o n tc h i, yig'uvchi sa n te x n ik , m o ntajchilar, 
s h u n in g d e k , q urilish ixtisosliklari kabi ix tisosliklarda q o i l a s h
m aq sa d g a muvofiqdir.
Bu shakl asosida o'q u v c h ila rg a ishlab c h iq a rish t a i i m i berish 
s h u n d a n iboratki, y u q o rid a a y tilg an ixtisoslarga d o ir ishlab c h iq a ­
rish brigad alarig a u m u m s le s a rlik k a yoki bo sh q a b iron tayyorgar- 
ligi b o i g a n bir yoki bir n e c h a o 'quvchi biriktiriladi. Bu holda 
ishlab chiq arish t a i i m i o 'q itu v c h isin in g vazifasi davriv ravishda 
jo riy in strukta j o 'tk a z ib tu ris h , k u n d a lik t o p s h ir iq n in g tavsif va 
h a jm in i an iq la b tu rish , b erilad ig a n to p s h ir iq n in g m avzusi tegishli 
kirish in stru ktaji va ish natijasiga b a g i s h l a n g a n y a k u n iy in s tr u k ­
taj o ‘tk az is h d an iborat b o'lad i. Lekin o 'q u v c h ila r turli obvekt- 
larga tarqatilgan b o'lishi tufayli o 'qituvchi h a r bir o'quvchiga to p - 
shiriq berish va u n d a n ishni qabul qilib olish im k o n i d a n m a h r u m
b o'ladi. Shu tufayli bu holda o 'q u v c h ila rn i o'qitish ( o ig a tis h ) 
vazifasi q ism a n ish c h ila r brigadasi a ’zolariga yoki b rig a d irn in g
o'ziga top sh iriladi. Ish ch ilar brig ad asid a ishlovchi o 'q uv chilarga
259

---

ish haqi u la r n in g a n c h a past m ala k a s in i va s a r f qilgan m e h n a -
tin i h isobga olib h isob la na di. O 'q u v c h ila r ishchilar brigadasida 
b a ’zan o'qilgan (o'rganilgan) d a s tu r n i tizim li ravishda bajarish 
tam o y ili buziladi. C h u n k i , ishlab ch iq a rish m ash g 'u lo tla ri ish c h i­
lar b ajaradigan ish tu rin i (ushbu ish tu ri d a s tu r n in g ayni d a v ri­
da o 'rg an ila d ig a n ishga m os k e lm a g an ta q d ird a h am ) o'z ga rtira
olm aydi. L ekin o 'q u v c h ila rn in g ish bilan d o im t a ’m i n l a n i b tu r i -
shi, ilg'or texnologiya va ilg'or m e h n a t u su lla rid a n foydalanish 
im k o n ig a ega bo'lishi, ishlab ch iq arish kabilar bu k a m c h lik la rn i 
q ism a n b o i s a d a qoplaydi.