O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

Davriy hisobga olish.
0 ‘q u v c h i l a r n i n g bi limlari, 
m e h n a t
k o ' n i k m a l a r i va m al akal al ar in i t ekshirish s h ak ll a ri d an biri u lar ­
n i ng o' quv choragi, v a ri m yillik va yillikdagi o ' / l a s h t i r i s h i n i h i ­
sobga olishdir.
0 ‘q u vc h il a rn i ng j oriy o ‘zlasht irishi ni o i g a n i s h va m a xs u s 
o ' t ka zi lg a n na zora t- teks hi ri sh ishlari sinov tariqasidagi s o ‘roqlar 
(takroriv, u m u m l a s h t i r u v c h i da rs la r vaqtida) asosida o ‘quv c h o r a ­
gi, v ari m yillik va yillik u c h u n b a h o l a r qo' yiladi. C h o r a k ba holar i 
o d a t d a o ' qi tu vc hi ni ng h a r bir o ' q u v c h in i p ux t a o' r gan is h, u n i n g
ilmiy-texnikaviy bi li ml ari ni , m e h n a t k o ' n i km al ar i va m a l a k a l a ­
rini m u n t a z a m tekshirishi va c h u q u r tahlil qilish natijasi bo' lishi 
lozim.
0 ‘quv choragi u c h u n qo' yi lg a n b a h o joriy b a h o l a r n i n g o ‘r t a c ha
a ri f me ti k m i q d o r i d a n iborat bo' l masli gi kerak. Bu haqiqiy a hvolni
buzib ko'rsatish, o ' qi tu vc hi ni ng b a h o q o ‘yishga ijodiy y on da s hi sh 
singari m u h i m t u s h u n c h a g a e ’tibor bermasligi b o i a r edi. Bu 
o ' r i n d a h ar xil m e t o d i k - pe d ag o gi k o mi l l a r hisobga olinishi lozim. 
B u n d a y o m i l l a r d a n eng m u h i m i o' quvchiga joriy b a ho qo' yi lgan 
m a t e r i a l n i n g ahamiyatiiligidir.
M a sa l a n, joriy ba hol ar bir xil b o' lgani holda, ha r xil o ' q u v ­
c hi la rg a c ho ra k baholari h a m i s h a birday qo' vilmaydi. Tabiiyki, 
jori y b ah ol ar bir xil b o' l ar ekan, c h o ra k bahosi h a m ularga m u-
vofiq kelishi kerak. Bahol ar bir xil b o ‘l ma g a n d a c h or ak bahosi 
u l a r d a n eng ko‘piga muvofiq ravishda qo'yilishi kerak.
Misol keltiramiz: o ‘quvchi c ho r ak d a vo mi da «4», «3», «2», «4» 
b a h o l a r olgan, lekin «3» va «2» b ah o l ar ni m e h n a t va kasb t a ’limi 
d a s t u r i n i n g asosiy b o i i m l a r i n i o ' r g a ni s h da olgan. Bu verda «4»
293

---

b a h o asosiy o ' r i n n i olsa h a m baribir 
0
‘qituvchi c ho ra k u c h u n bu 
o ‘quvchiga «3» b a h o qo' yishi kerak. Bu misol o' q uv c hi la rn i ng
bilimi, m e h n a t k o' n i k ma l a r i va mal ak al ar ini t e k sh i ri s hn in g 
muvaffaqiyati u m u m a n va m u a y y a n holda ko'p j i h a t d a n davriy 
tekshirish o' tkazi sh vaqtida o ' q i tu vc hi ni ng masalaga ijodiy yon- 
dashuviga, har bir o ' qu v c h i n i n g ya kk a xususiyatlarini va ba ho 
qo' yi sh m e z on l ar i ni c h u q u r bilishiga bog'liqligini yaqqol ko'rsatib 
turibdi.
O ' q uv c h i l a r ni n g o ' zlas ht ir is hi ni yak un iy hisobga olish turi 
o' quv yilining oxirida sinov t ariqasida amal iy ishlarni o' tkaz is h 
yo'li bilan a ma lg a oshiriladi, m e h n a t tayyorgarligi darajasi kasb 
t a ’lim darajasiga yetkazilgan m ak t a b l a r d a esa, 9 - s i n f oxirida, 
m ak t a b n i bitirish paytida ixtisos i m t i ho n in i t opshi radi . Sinov 
tariqasidagi amal iy ishlar o ' q u v c hi la rn i ng o' quv yili m o b ay n id a
o' zlashtirilgan asosiy m e h n a t operatsiyalarini o'z ichiga olgan 
t opshi riqni mustaqil b aj ar is hd an iborat bo'ladi. Vaqt j i h a t d a n
bu t opshi riq ko'pi bilan 2—4 o' quv soatga mo'ljallanishi kerak. 
Bunda y i sh la rn in g maq s ad i o ' qu vc hi la r o'z ishlarini 
m u s t a q i l
rejalashtirishini q a nc ha li k o' zlasht irib olganl ikl ari ni , ish j o 'y in i 
t ashkil etishni, c h i z m a l a r va texnologik xari tal ari dan, ish va 
na zo ra t- o' l ch ov a sb oblar idan to'g'ri foydalana olish lari n i, ishni 
belgilangan vaqt n o r m a s i d a ulguri shlar ini , b il iml ari ni a ma l d a
tatbiq eta olishlarini a n i q l a s h d a n iborat.