O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

Pedagog mehnatini ilm iy asosda tashkil etish sohasidagi bilim
va m alakalarini takomillashtirish
— m e h n a t t a ' l i m i d a rs l a r i d a 
a m a l q i l i n a d i g a n huj ja tl arni i lmi y a s o sl a ng a n t a r z d a ishl ab c h i ­
qish; o ' q u v u s t a x o n a l a r i n i z a r u r mat eri al la r, a s b o b - u s k u n a l a r
bi lan m u n t a z a m t a ’m i n l a b t ur is h t adb i r la ri ni belgilash, ish joyi- 
ni i lmiy a s o s d a t as h ki l etish, t a i i m n i n g eng s a m a r a l i ko' rsat - 
mal i va t ex ni ka vi y v o s it ala rid a n o q i lo n a f oy dal ani sh yo'li bilan 
e ri shil adi.
D idaktik m ateriallar tayyorlash.
Nazari y va a ma l iy m a s h -
g ' u l o tl a r u c h u n m a n b a sifatida ishlatiladigan vositalarni t ayyor ­
lash h a m m et o d i k ishlarga kiradi. O' quv va d i dakt ik mat eri al la rn i 
t ayyorlash d e g an d a , o' qituvchi t o m o n i d a n u l a r n i n g t a n l a n i s h i va 
na zar iy yoki a ma l iy m a s h g ' u l o t l a r maqsadi ga mosl ashti ri li shi tu- 
shunil adi. Ag ar tavyor vositalar yo'q b o i s a , u holda bu vositalarni 
o ' q i t u v c h i n i ng o'zi t ayyorlashiga to'g'ri keladi.
O ' qu v va d i d ak t ik m a t e ri a ll a rn i t ayyorlashda m e h n a t t a ’limi 
o'qituvchisi c he g ar a la n ga n vaqt va t exni k i m ko ni v at l a r n i inobat ga 
olgan holda e ’t ibor ini quyidagilarga qaratishi lozim:
— ish varaqalari, t a r q a t m a l a r (bosilgan m a t n l a r nusxalari), 
slaydlar, doska tasvirlari u c h u n eskizlar;
— y o z ma topshiriqlar, y oz ma va og' zaki testlar u c h u n so'rov 
qog'ozlari;
— b a hol as h varag'i, nazorat qog'ozi;
— ish rejalari, tashki li y hujjatlar.
O'qi tuvchi u c h u n m at e ri a ll a r nafaqat sohaga tegishli m a ’­
l u m o t la r ni , balki tashki li y ishlar, usul va natijalarni b a ho la sh
borasidagi m a i u m o t l a r n i h a m o' z ichiga oladi. O ' q u v c h i l a r u c h u n 
m at e ri a ll a r esa qoi da bo' yi cha faqatgina sohaga tegishli j ih a tl a rn i
o' z ichiga oladi.
323

---

Di dakti k mat eri all ar o' quvchil arga mo' lj all angan bo'lsa, o'qi- 
tish ma te ri all ari dan farq qilishi m u m k i n . Masalan: t op sh ir iq lar
varaqlari, savolnomalar, yo' nalt iruvchi usul savollari va m u a y y a n
t a r q a t m a materiallar.
T a r q at m a mat eri al la r tayyorlash b o' yi ch a eng yangi u s ul la rda n 
biri bu m a t n l a r n i r angl ar bi lan ajratish sanaladi:
— o q qog'ozlar: m a z m u n i y j ih a t l a r borasida m a t n l a r (o'qituvchi 
va o ' quvchil ar uchun);
— yashil qog'ozlar: o'quvchil arga topshiriqlar;
— qizil qog'ozlar: o ' q i tu v c h in in g m e t o d i k hujjatlari va t o ps hi -
r iql arni ng javob varaqalari.
R a ng l ar ni kodlash h a m huj jatl ardan foydal anishni yengil- 
lashtiradi. Sh un in gd ek , bug u ng i k u n d a k omp yu te r texnologi- 
yalaridan foydalangan holda turli o' quv di dak t ik mat eri al la r t a y­
yorlash u c hun keng i mko n i yat l ar mavjud.