ketib, xavfli vaziyatlar tug'ilganida, zaruriy ch ora-tad bir- lami zudlik bilan topishga intilganda vujudga keladigan hissiy 122
z o ‘riqishlardir. M ana shunday sharoitlar va vaziyatlarnin g barchasini biron-bir em otsiya tu ri ro‘yobga ch iqaradi. Stress em o tsion al h olatin in g paydo b o lis h i ham d a k ech ish in in g p sixologik xususiyatlarini aniqlash nafaqat u ch u v c h ila r, kosm onavtlar, dispetcherlar (inglizcha dispatcher — ishlab chiqarishni muvofiqiashtiruvchi m a’n osini an glatadi) u chun, balki sudyalar, korxona rahbari, ta’lim tiz im i xodim lari uchun alohida ijtim oiy-psixologik aham iyat kasb etadi. „Stress“ tu sh un ch asini p sixologiya fan iga o lib kirgan olim kanadalik fizio lo g G .S e ly e (1 9 3 6 ) san alad i. U stressni tadqiq qilishda m oslashuv alom ati ( adaptatsion sindrom — y u n o n c h a — syndrom e — belgi, alom at, k o 'r in is h , moslashuvi dem akdir) m asalasiga, u nin g fao liya tga ijobiy h am d a salb iy ta 'sir e tish ig a a lo h id a a h a m iy a t bergan. Shu n in gd ck , ekstrem al (lo tin ch a extremus — favquloddagi hoiat, eng oxirgi vaziyat m a ’nosini an glatad i) vaziyatlar- dagi, murakkab jarayonlardagi stressnin g o ‘zig a xosligi, fa o liy a tn i q ayta ta sh k il q ilis h g a c h a ( dezorganizatsiya lotin ch a — de organisation — tashkiiot, tuzilma m a ’n osini bildiradi) olib b orishi, shunga o ‘xshash sh aroitlard a shaxs xulqini bashorat qilish (prognoz y u n o n ch a — prognosis
