asosiy m unosabatlari o ‘zga odam larga, ja m o a g a m u n o sa - batlarida ifo d a la n a d i. B in ob arin , xarak ter x isla tla rn in g individual o 'zig a xosligi, betakrorligiga q ara m ay , u n in g tuzilish negizida ham m a vaqt shaxsning so tsia l-tip ik a so siy m unosabatlari yotadi. Xarakterning tuzilish qonuniyatlaridan kelib chiqqan h o ld a n iu h im tarb iyaviy x u lo sa la r c h iq a r ish m u m k in . Xarakter x islatlarin in g b a ’zi n u q son larin i ( q o ‘p o llik va y o lg 'o n c h ilik n i) bartaraf q ilish , u n in g ijo b iy x u su siy at- larini (xushfe'llik va h aqqoniylikni) shakllan tirishn i reja- lashtirilgan dastur asosida amalga oshirib b o im a y d i. C hunki insonlarga to ‘g ‘ri m unosabat ni tarkib top tirm ay turib, illatga qarshi kurashib, ijobiy fazilatni shakllantira o lm a y m iz . Shu 173
narsa m a 'lu m k i, shaxsda o ‘zaro bir-biriga b o g liq xu su- siyatlarin in g yaxlit bir tizim in i tarkib toptirish m um kin, x o lo s. M azku r jarayonda xususiyatlar tizim in i sh akllan - tirish n in g m u h im shartlaridan b ir i — bu shaxsning asosiy m u n osabatlarin i tarkib toptirishdir. S h a x s xarakterining yaxlitligi, b us-bu tu nligi m utlaq narsa e m a s , albatta, ch u nk i in so n n in g asosiy m u n o sa - batlaridan biri boshqa barcha munosabatlarni t o l a belgilay oigandagina xarakter mutlaq xususiyat kasb ctishi mumkin. Lekin shaxsning munosabatlari ijtim oiy m unosabatlarning aks ettirilish i tufayli u nin g m unosabatlari bilan xarakter xislatlari o ‘rtasida doim iy ziddiyat mavjuddir. Xulosa shuki, shaxsning xarakterini nisbiy ravishda yaxlit deyishim iz m um
