holda u, bu n oxu sh kechinm a, ruhiy holat ta'sirida uzoq m uddat q olib ketishi kuzatiladi. O g‘riqni boshdan kechi- rishda nafaqat ch id a m lilik zarur, balki m ushkul sharoitlarda faollik k o ‘rsatish k o'n ik m asi, q iyin ch ilik n i yengish odati m uhim aham iyat kasb etadi. Bunday xususiyatga ega bo'lgan insonlarda esa o lz hissiy a ’zolarini, uning harakatlarini idora qilish uquvi m avjuddir, aksincha nozik tabiatli, ichki inti- zom siz, sab r-toq ati zaif, nio'rt ruhiy kcch inm ali shaxslar chidam sizligin i n am oyish qilib q o ‘yadilar. Yuqoridagi m ulohazalardan k o‘rinib turibdiki, hozir- gacha p sixologiya fanida asosiy, m uhim irodaviy sifatlarni tasn ifla sh n in g u m u m b irlik tam oyili m avjud em as. Shu tufayli aksariyat hollarda bir irodaviy xislat q o'sh aloq atama bilan belgilanishi d avom etib kclmoqda (m asalan, mustaqillik va tashabbuskorlik, ju r’at va dadillik, tirishqoqlik va qat'iyat- lilik, vazm in lik va o 'z in i uddalash kabilar). 152
P sixologiyad a irodani ek sp erim en ta l o ‘rganishga oid qator ilm iy tadqiqotlar mavjud b o ‘Iib, ayrim laridan n a m u - nalar k cltira m iz. K o ‘p ch ilik ta d q iq o tc h ila r E .l.lg n a te v qoMlagan m etod ik a va uning natijalariga xayrixohlik b ild i- radilar. L ckin m uallifning o ‘zi uni b ah olash d a juda e h ti- yotkorlik bilan m unosabatda b o'lad i. U n in g m ulohazasicha, ushb u m e to d ik a yetarli darajada is h o n c h li, iro d a n in g torm ozlan ish i paydo b o'lish in i tad q iq q ilishda qoniqarli natijalar b erish i m u m k in, a m m o u n d a n „ te st“ sifatid a foydalanish k o‘ngildagidek k o‘rsatkichlarga olib kelm asligi
