Odam anatomiyasi
Yelka bo’g’imi, articulatio humeri
Yüklə 10,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
243. Yelka bo’g’imi, articulatio humeri, o’ng. (Bo’g’im frontal kesim orqali ochilgan.) 244. Yelka bo’g’imi, articulatio humeri, va akromion-o’mrov bo’g’imi, articulatio acromioclavicularis, o’ng. (Yelka bo’g’imi ochilgan, yelga suyagi olib tashlangan.) mm. supraspinatus, infraspinatus et teres minor, medial qismda – kurakosti muskuli, m. subscapularis, ga briakdi. Yelka bo’g’imining harakat paytida sanab o’tilgan muskullar bo’g’im kapsulasini tortib taranglashtiradi va uni suyaklarning bo’g’im yuzalari orasiga qisilib qolishidan saqlaydi. Bo’g’im kapsulasi yelka suyagida, ko’ripik singari do’mboqchalararo egatchaning ustidan o’tadi va bu yerdan, bo’g’imusti do’mboqchasi hamda bo’g’im lablarining qirg’og’idan boshlanib, yelka bo’g’imining ichidan o’tib do’mboqchalararo egatchaga yo’naluvchi, yelka ikki boshli muskul payining uzun boshchasi o’tadi. Yelka bo’g’imining bo’shlig’ida yelka ikki boshli muskulining payi sinovial membrana bilan qoplangan bo’lib, bu membrana do’mboqchalararo egatcha bo’ylab anatomik bo’yinchadan 2 – 5 sm pastgacha Страница | 142 yuqoridagi muskul payini o’rab boradi, so’ngra ortga qayrilib bo’g’im kapsulasining sinovial membranasiga kirib ketadi. Shu tariqa do’mboqchalararo egatchada, yelkaning ikki boshli muskuli payining atrofida ikki qavatli do’mboqchalararo sinovial qin, vagina synoviales intertubercularis, hosil bo’ladi. Bo’gim bo’shlig’i ko’p hollarda timshuqsimon o’siqning ildiz sohasida joylashgan kurakosti muskulining tog’ayosti cho’mtakchasi, bursa subtendinea m.subscapularis, bilan bog’langan bo’ladi. Bo’g’im kapsulasining ichki yuzasida uchta bo’g’im-yelka boylamlari, ligg. glenohumeralia joylashadi (ras. 241). Ular bir tomondan yelka suyaginining anatomik bo’yinchasiga, ikkinchi tomondan esa kurak suyagining bo’g’im lablariga brikadi. Yuqorigi va o’rta boylam, kurakosti muskulining ostida yotuvchi cho’mtakchaning teshigi bilan ajiralib turadi. Boylamlar yelka suyagining bo’g’im kapsulasini old yuzasini mustaxkamlaydi. Bundan tashqari, yelka bo’g’imida juda mustahkam bo’lgan tumshuqsimon-yelka boylami, lig. coracohumerale , ham mavjud. U kapsulani fibroz qavatining yo’g’onlashuvidan hosil bo’lgan bo’lib, tumshuqsiomon o’siqning tashqi tomonidan yelka suyagining katta do’mboqchasiga tortilgan bo’ladi. Tumshuqsimon-akramion boylam, lig. coracohumerale, yelka bo’g’imining ustida joylashgadi va kurakning akromion hamda tumshuqsimon o’sig’i bilan birgalikda yelka bo’g’imi gumbazini hosil qiladi. Bo’g’im gumbazi yelka bo’g’imini yuqoridan himoyalaydi va bog’im kapsulasining cho’zilib tortilishi bilan birgalikda qo’lni oldinga va yon tomonga yelka bo’g’imidan baland ko’tarilganda tormozlovchi ahamiyatga ega. Qo’lning yuqoriga harakati yelka bo’g’imi sathidan ko’tarilgandan so’ng kurakning harakati bilan birgalikda amalga oshadi. Yelka bo’g’imi uch o’qli, shakliga ko’ra sharsimon bo’g’imlarga kiradi. Yelka bo’g’imi odam tanasidagi juda harakatchan bo’g’im bo’lgani uchun qo’l ko’p erkin harakatlarni amalga oshira oladi. Yüklə 10,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|