Odam anatomiyasi
Yüklə 10,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
nucleus pulposus,
ko’p miqdorda suv tutadi va nisbatab ko’proq hajmga ega. Yangi tug’ulgan chaqaloqda umurtqa pog’onasi oldinda orqaga yo’nalishda bir tekis, to’g’ri joylashgan. Keyinchalik mexanik faktorlarning shakil hosil qilish hususiyati tufayli, muskullar(o’tirish holati, yik turish, bosh o’g’irligi va b.) egilmalar hosil bo’ladi. Hayotning birinchi 3 oyligida bo’yin egilmasi shakillanadi (bo’yin lordozi). Ko’krak egilmasi (ko’krak kifozi) 6 -7 oylikda shakillanadi, bel egilmasi (bel lordozi) tik turish holati tufayli 1 – yoshning oxirida to’liq shakillanib bo’ladi. Qovurg’a kutdagi dastlab mezenximadan tashkil topib, muskul segmentlari orasida yotadi. Bu yerda tog’ay hosil bo’lib, suyaklanish xomila xayotining 2 – oyligidan perixondrional (ossificatio perichondrialis) sal keyinroq esa – endoxondrial (ossificatio endochondrialis) shaklda rivojlanadi. Qovurg’a tanasidagi suyak to’qimasi, qovurg’a oldingi uchi tomon suriladi. Qovurg’a burchagi va qovurg’a boshchasi sohasida suyaklanish nuqtasi 15 – 20 yoshda hosil bo’ladi. Yuqorigi o’nta qovurg’alarning oldingi uchlari chiziqli to’sh tog’aylariga brikib, dastlab ularning yuqorigi qismlari, so’ngra pastki qismlari bir- biri bilan qo’shilib, tosh, sternum, ni hosil qiladi. Bu jarayon xomiladorlikning 3 – 4 – oylarida sodir bo’ladi. To’shning dastasi va tanasi birlamchi suyaklanish nuqtalaridan va o’mrov o’ymasi va hanjarsimon ikilamchi suyaklanish nuqtalaridan rivojlanadi. Tosh qismlarining suyaklanishi bir tekis sodir bo’lmaydi: dastada birlamchi suyaklanish nuqtasi xomila bosqichining 6 – oyligida hosil bo’ladi, va hayotning 10 – yilida tanasi bilan qo’shiladi hamda ularning brikishi 18 yoshda yakunlanadi. Xanjarnimon o’simtada ikkilamchi suyaklanish nuqtasi hosil bo’lishi 6 – yoshlarga tog’ri keladi, ba’zan u tog’ayligicha saqlanib qoladi. To’sh 30 – 35 – yoshda, yoki undan keyinroq butunlay suyaklanib bo’adi. Ko’krak qafasi, compaces thoracis, ko’krak qafasi va qorin organlariga mos ravishda va muskulning tortuvchi kuchi hamda tana holati ta’siriga bog’liq holda shakillanadi. Ko’krak qafasining asosiy hosilalari quyidagilar: orqangi egatlar, yonbosh devorlar, yuqorigi va pastki apertura, qovurg’a yoyi, to’sh osti burchagi va h.k. – o’zining u yoki bu rivojlanish bosqichida konfiguratsiyasini o’zgartirib katta odam ko’krak qafasi hosilalarini o’zida mujassam qiladi. Ko’krak qafasi mos ravishda tort asosiy bosqichda rivojlanadi: tug’ulishdan ikki yoshgacha juda intensiv rivojlanadi; 3 yoshdan 7 yoshgacha yetarli darajada tez, lekin oldingi birinchi bosqichdan ko’ra sekinroq, 8 yoshdan 12 yoshgacha osish va rivojlanish jarayoni sekinlashadi; jinsiy yetilish davrida yana o’lchamning kattalashishi va ko’krak Yüklə 10,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|