Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov

Qo‘l suyaklari. 
Qo‘l suyaklari ikki qismga: yelka kamari suyak-
lari va qo‘lning erkin suyaklariga bo‘linadi (12- rasm).
2 — B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov
10-rasm. Umurtqa pog‘onasi:
A
— oldindan ko‘rinishi: 
1
— bo‘yin
qismi; 
2
— ko‘krak qismi;
3
— bel
qismi; 
4
— dumg‘aza qismi; 
5
— dum
qismi. 
B
— yon tomondan ko‘rinishi
(o‘rtasidan arralangan): 
1
— umurtqa
pog‘onasining kanali; 
2
— bo‘yin
lordozi; 
3
— bel lordozi;
4
— ko‘krak
kifozi; 
5
– dumg‘aza kifozi.
11-rasm.
Ko‘krak qafasi:
1
—
7 
— haqiqiy (chin)
qovurg‘alar; 
8
—
10 
— soxta
qovurg‘alar;
11
, 
12 
— yetim qovurg‘alar.
3
3

---

18
12-rasm. Qo‘l suyaklari:
1
— o‘mrov suyagi; 
2
— kurak suya-
gi; 
3
— yelka suyagi; 
4
— tirsak
suyagi; 
5
— bilaguzuk (kaftusti) su-
yaklari; 
6
— kaft suyaklari; 7 —bar-
moq suyaklari; 
8
— bilak suyagi.
13-rasm. Oyoq suyaklari:
1
— chanoq suyagi; 
2 
— son suyagi;
3
— chanoq-son bo‘g‘imi; 
4
— tizza
qopqog‘i suyagi; 
5
— katta boldir
suyagi; 
6
— kichik boldir suyagi;
7 
— tovon suyagi; 
8
— oyoq kafti
suyaklari;
9
— panja suyaklari.
Yelka kamari suyaklariga
kurak va o‘mrov suyaklari kiradi.
Qo‘lning erkin suyaklariga 
yelka, bilak-tirsak, kaftusti, kaft
va panja suyaklari kiradi.
Oyoq suyaklari.
Oyoq suyaklari ikki guruhga: oyoq kamari
(chanoq) va oyoqning erkin suyaklariga bo‘linadi.
Oyoq kamari
ikki tomondan nomsiz suyaklardan, orqa to-
mondan dumg‘aza va dum umurtqa suyaklaridan tashkil topgan.
Oyoqning erkin suyaklariga
son, boldir, tizza qopqog‘i va oyoq
panjasining suyaklari kiradi (13- rasm).
Suyaklarning birikishi.
Odam tanasidagi 206 ta suyakning
hammasi bir-biri bilan ikki xil: harakatsiz va harakatli birikadi.
Suyaklarning harakatsiz (oraliqsiz, uzluksiz) birikishiga bosh,
umurtqa va chanoq suyaklarining bir-biri bilan tutashuvi misol
bo‘ladi. Ular boylamlar, tog‘aylar, suyak choklari yordamida bir-
biriga birikadi. Bosh suyagi peshana, tepa, chakka, ensa kabi alohida
suyaklardan iborat bo‘lib, bola o‘sgan sari ular chok yordamida
bir-biriga birikib, yaxlit
 bosh suyagini
hosil qiladi. Bu suyaklar

---

19
bir-biriga uzluksiz — zich birikkanligi
uchun ular harakatsiz bo‘ladi.
Harakatli, ya’ni bo‘g‘im hosil qilib
birikishga qo‘l va oyoqlarning bo‘g‘imlari
kiradi. Yelka, tirsak, kaftusti, son-cha-
noq, tizza, boldir-tovon hamda qo‘l va
oyoq panja suyaklarining bir-biri bilan
bo‘g‘im 
hosil qilib birikishi bunga misol
bo‘ladi. Bo‘g‘im hosil qilib birikuvchi
ikkita suyakdan birining uchi qavariq,
silliq, ikkinchisining uchi esa botiqroq
bo‘ladi. Bo‘g‘im uch qismdan: bo‘g‘im
xaltachasi, suyaklarning bo‘g‘im yuza-
si va bo‘g‘im bo‘shlig‘idan iborat (14-
rasm).