Odlar yurdu kolleci İstehsalat Təcrübəsi Hesabatı İxtisas: Mühasibat uçotu Qrup: 21 mu

Cədvəl 3.1.

2016-cı ilə olan əsas vəsaitlərin mövcudluğu, hərəkəti və dinamikasının təhlili(min man.)

Torpaq, tikili və avadanlıqlar (Əsas vəsaitlər)	İlin əvvəli- nə	2016- cı il ərzində daxil olub		2016- cı il ərzində təsərrüfatdan			İlin axırı na qalıq		Daxil olma nın çıxda ş dan artıqlı		Artım tempi ,%-lə
		cəmi	O cümlədən işə salınıb	cəmi	o cüml ədən ləğv
A	1	2	3	4	5	6		7		8
Sənaye istehsal təyinatlı əsas	42947	396	396	158	63	43187		+221		100,9
Onların aktiv hissəsi	27493	385	385	141	54	27649		+219		101,5
Passiv hissəsi	25430	30	30	18	18	25480		+7		100,2
Digər sahələrin əsas istehsal
cəmi	42947	396	396	158	63	43187		+221		100,9

28

Cədvəl 3.2. “Bakı neft maşınqayırma” zavodunda fondverimi və fondtutumu

göstəricilərinin təhlili

Göstəricilər	2015-ci ildə	2016-cı ildə	2015-ci ilə nis- bətən kənarlaşma (+; -)
1. Müəssisənin topdan satış qiyməti ilə	27585,016	9931,954	-9962,620
məhsul istehsalı, min manatla
2.Əsas istehsal fondlarının оrta illik dəyəri,	212	197	-35
min man.
3.Fondverimi, man. (1-ci sət.: 2-ci sət.)	98,0	56,928	-46,720
4.Fondtutumu, man (2-ci sət.: 1-ci sət.)	1,250	3,611	+0,969

Analitik cədvəldə verilən məlumatlardan göründüyü kimi, 2016-cı ildə əvvəlki illə müqayisədə əsas istehsal fondlannın orta illik məbləği 35x100:212=16,5 % azalan şəraitdə ümumi məhsul istehsalının həcmi daha çox 9962,620x100:27585,016=36,11% azalmışdır.
Deməli, əsas istehsal fondlarının orta illik məbləğinin azalması ilə müqa- yisədə məhsul istehsalı 34,11:16,5=2,06 dəfə çox azalmışdır. Məhsul istehsalının həcminin, əvvəlki illə müqayisədə azalması bir tərəfdən əsas istehsal fondlarının azalması, digər tərəfdən mövcud əsas istehsal fondlarından əvvəlki illə müqayisədə istifadə olunması, iqtisadi dildə desək fondveriminin 98,00 manatadək 56,928 manatadək, yəni 46,720 man. azalmışdır.
29
Əgər hesabat ilində istehsalatdan mövcud olan istehsal fondlarından əvvəlki ildə nail olduğu səviyyədə istifadə olunsaydı hesabat ilində müəssisənin topdan satış qiyməti ilə məhsul istehsalının mümkün həcmi 98,0x197=19306 min man. olmuşdur.
Yuxarıda verilən rəqəm məlumatları vasitəsilə əsas 2 amilin məhsul istehsalının həcminin keçən illə müqayisədə 9962,620 min man. azalmasına təsirini təyin etmək olar:

1. 
   Əsas istehsal fondların orta illik həcminin 2015-ci il ilə müqayisədə 33 mln. man. Aşağı düşməsi məhsul istehsalının 19306-27585,016=-8279,061 min man. azalmasına səbəb olmuşdur;
   
2. 
   Mövcud əsas istehsal fondlarından əvvəlki illə müqayisədə pis istifadə olunması, başqa sözlə desək, fondveriminin 46,720 man. azalması məhsul istehsalının 9931,954-19306= -9374,046 min man. azalmasına səbəb olmuşdur.
   

Verilən məlumatlardan göründüyü kimi məhsul istehsalının azalması başlıca
olaraq mövcud istehsal təyinatlı torpaq, tikili və avadanlıqlardan pis istifadə
olunması ilə izah olunur. Belə ki, məhsul istehsalının azalmasının 9374,046x100:9962,620 =94,09 faizi fondveriminin azalması, yəni istismarda olan əsas vəsait obyektlərindən əvvəlki illə müqayisədə pis istifadə hesabına olmuşdur.

30
ƏDƏBİYYART SİYAHISI

1. 
   “Mühasibat uçotu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı, 2017
   
2. 
   Abbasov Q.Ə., Mühasibat uçotunun nəzəriyyəsi. Bakı, ADİU-nin nəşriy- yatı -2009
   
3. 
   Abbasov Q.Ə.: “Mühasibat uçotu” Dərslik, Bakı “İqtisad Universiteti” nəşriyyatı 2015
   
4. 
   Cəfərov A.M. Mühasibat uçotu. /ikincinəşr/ Bakı: CBS polygraphic production, 2012, 504 s
   
5. 
   Səbzəliyev S.M., Abbasov Q.Ə., Xidmət sahələrində mühasibat (maliyyə) uçotu. Bakı -2015
   

31