Оила психологияси


STORGE — tashqi ko’rinishidan kuchli ifodalanmagan, ammo ishonchli muhabbat  — do’stlik turi. 4.  PRAGMA (LQS)



Yüklə 1,81 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə44/93
tarix14.10.2023
ölçüsü1,81 Mb.
#155530
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   93
Оила психологияси

STORGE
— tashqi ko’rinishidan kuchli ifodalanmagan, ammo ishonchli muhabbat 
— do’stlik turi.
4. 
PRAGMA (LQS)
— lyudus va storgelardan iborat doimo ong nazoratida bo’lgan, 
sevgan shaxsining manfaatlarini ko’zlagan maqsadlari asosida yuzaga kelgan sevgi 
hislaridir.
5. 
MANIYa (EQL)
— eros va lyudusdan iborat bo’lib, sevgan kishi sevgi obektidan 
tobeligi bilan xarakterlanadi. Ammo eros va lyudusdan bu turning farqi sevgan shaxsda 
o’ziga ishonch hislari etarli bo’lmaydi.
6. 
AGAPE (EQS)
— eros va storgelar yig’indisidan iborat kuchli ifodalanadigan 
sevgan kishi muhabbat obektiga hamma narsasini va hatto o’zini ham bag’ishlashga 
tayyor bo’lgan hislar turi va hokazo. Kuzatishlarga ko’ra erkaklarning sevgi muhabbat 
hislarida ko’proq qismini eros va lyudus, ayollarda esa pragma, storge va maniya turlari 
tashkil etadi.
O’smir va o’spirin yoshidagi o’g’il va qiz bolalarda ko’proq maniya turi, katta 
yoshdagilarda esa boshqa turlar kuzatiladi. Bir shaxsning hayotida muhabbatning 
yuqoridagi bir necha turlari alohida kuzatilishi mumkin. Ba’zilarda esa faqat bitta tur 
uchraydi. Bizning fikrimizcha, muhabbat turlari sevgan va sevilgan kishilarning 
yoshiga, husniga, ma’lumotiga, madaniy saviyasiga, jamiyatda tutgan mavqeyiga, hayot 
tarziga, dunyoqarashiga, qaysi muhitda tarbiya ko’rganligiga, xarakteriga, jinsiy 
hulqiga, qarama-qarshi jins haqidagi tasavvuriga, nerv sistemasiga, milliy psixologik 
xususiyatlariga bog’liq. Ba’zi yigit va qizlarda sevgi hislari bir turda boshlanib, ma’lum 
vaqtdan so’ng o’zga turiga o’tishi mumkin. Masalan: «Eros» turida 4 — Oila 
psixologiyasi boshlanib «agape» ga aylanish yoki «lyudus» tarzida yuzaga kelib, 
«storge» turiga o’tishi mumkin. Agar muhabbat turiga nazar tashlaydigan bo’lsak, erkin 
muhabbatning shakllanishi o’rta asrlarga to’g’ri keladi. Xususiy mulkchilikning 
ravnaqi, antagonistik sinflarning mavjudligi, ayollarning huquqsizligi erkin 
muhabbatning ravnaq topishiga to’sqinlik qiladi. «Layli va Majnun», «Tohir va Zuhra», 
«Farhod va Shirin», «Romeo va Juletta» kabilarni erkin muhabbatning yuzaga kelishi 
va uning taqdiri haqidagi ilk asarlar deb aytish mumkin.
Taraqqiy etgan jamiyatda yangi tartiblarga asosan yuzaga kelgan oila, erkak va 
ayol o’rtasidagi mavjud tengsizliklarni yo’qotish muhabbatning yuqori darajada ravnaq 
topishiga zaruriy shart-sharoit yaratadi. Lekin afsuski, ba’zi yoshlar «erkin hayot», 
«erkin muhabbat» kabi ruhiyat omillarini noto’g’ri tushunib, ma’naviy axloqsizlikka 
mayl qo’yishyapti, insonlar o’rtasidagi eng nozik bo’lmish jinsiy munosabatlardan esa 
«boylik orttirish», «go’zal hayot» kechirish manbayi sifatida foydalanishmoqda. Bu 
axloqiy tubanlik, nosog’lom dunyoqarash oqibatidir. Bu hol ba’zi oilalarda ma’naviy 
tarbiya masalasi unutib qo’yilganligining, ayrim ta’lim-tarbiya muassasalari va ularning 
pedagogik jamoalarining o’z vazifalarini etarli darajada uddalay olmayotganliklari 
natijasidir.

Yüklə 1,81 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   93




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin