O`lch varaq Hujjat № imzo sana "FrontPage" web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur yaratish bet Bajardi

Flash «tushunadigan» grafik formatlarni ro`yxati 
Fayl turi Kengaytma Eksport 
Import 
Adobe Illustrator ( 6.0 va undan 
yuqori versiyalar) 
.eps, .ai 
+ 
+ 
Bitmap 
.bmp 
+ 
+ 
Enhanced Windows Metafile 
.emf 
+ 
+ 
FreeHand 
.ft7, .ft7, .fog, J8, ,fli9, 
.ft9 
+ 
+ 
GIF 
.gif 
+ 
+ 
JPEG 
.jpg 
+ 
+ 
PNG 
.png 
+ 
+ 
Flash Player 
.swf 
+ 
+ 
Windows Metafile 
.wmf 
+ 
+ 
Agar kompyuterga QuickTime 4 yoki undan yuqori versiyasi o`rnatilgan 
bo`lsa 
PhotoShop 
.psd 
+ 
+ 
QuickTime Image 
.qtif 
+ 
+ 
Silicon Graphics 
.sai 
+ 
+ 
TIFF 
.tiff 
+ 
+ 
Actionscript_dasturlash_tilining_imkoniyatlari_haqida_dastlabki_malumot_va_Actions_paneli_bilan_ishlash._Flash_dasturi_Actionscript'>Actionscript dasturlash tilining imkoniyatlari haqida dastlabki ma'lumot va 
Actions paneli bilan ishlash. 
Flash dasturi Actionscript dasturlash tiliga asoslangan bo`lib, bu til 
dasturlashtirishdan yiroq bo`lgan insonlar ham tushunishi uchun juda oddiy qilib 
yaratilgan. Flash dasturiga Actionscriptdan foydalanmasdan turib ham oddiy 
roliklar, chiziqli animatsiyalar yaratish mumkin, lekin tuzilgan dastur samarali, 
mukammal va oson boshqarish mumkin bo`lishi uchun Actionscriptdan 
foydalanishga to`g`ri keladi. Chindan ham interfaol dasturlar yaratish uchun 
Actionscript dasturlash tilini o`rganib olish kerak. Actionscript obyektga 

---

o`lch varaq 
Hujjat № 
imzo 
sana 
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur 
yaratish
bet 
Bajardi 
Bozorova D. 
40 
Rahbar 
Sariyev R.B. 
yo`naltirilgan dasturlash tili hisoblanadi. U sintaksis jihatidan "JavaScript" ga 
o`xshab ketadi. Actionscript boshqa dasturlash tillariga o`xshab o`zining maxsus 
sintaksisiga, rezervlashgan so`zlariga, operator va ma'lumotlarni o`zida saqlash 
uchun islatiladigan o`garuvchilariga ega. Actionscript o`zining obyekt va 
funksiyalariga ega va u foydalanuvchiga o`zning obyekt hamda funksiyalarni 
yaratishga imkon beradi. Flashda skript yozish uchun Actionscript tilining barcha 
imkoniyatlarini bilish shart emas. Oddiy buyruqlardan foydalanib ham scriptlar 
yaratish mumkin. Actionscript tilini o`rganishdan oldin, Actions (harakat) paneli 
bilan tanishib chiqishimiz kerak. Uni ochish uchun sarlavha satri ustiga 
sichqonchani bir marta chertish kifoya. Agar ekranda Actions paneli bo`lmasa [F9] 
tugmasini bosish orqali ham uni ishga tushirish mumkin. Bitta rolikda juda ko`p 
rolik bo`lishi mumkin. Dastavval Actionscriptda roliklarni qayerlarda o`rnatish 
mumkinligini ko`rib chiqamiz. Roliklarni asosiy kadrlarga, tugmalarga va movie 
kilplarga joylashtirish mumkin. Grafik obyektlar va boshqalarga roliklarni 
joylashtirib bo`lmaydi. Hozirda rolikni qaysi obyektga kiritilayotganini bilish juda 
oson, buning Actions panelining sarlavha satridagi yozuviga e’tibor berish kerak. 
Masalan, tugmani belgilasak, Actions panelining sarlavha satridagi yozuvi 
“Actions - button” ga, agar movie clipni tanlasak, “Actions - movie clip” ga 
o`zgaradi, hechnarsa belgilanmaganida “Actions - frame” ya’ni joriy kadr 
belgilangan bo`ladi. 
14-rasm. Actions paneli 
Kursor joylashgan oq rangli maydon skript kiritiladigan maydon bo`lib, uning 
yuqori chap qismida buyruqlar oynasi joylashgan. Bu oynadan skriptga joylashtirish 
mumkin 
bo`lgan 
turli 
xil 
harakatlar 
joylashgan. 
Flashni 
ishlayotgan 

---

o`lch varaq 
Hujjat № 
imzo 
sana 
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur 
yaratish
bet 
Bajardi 
Bozorova D. 
41 
Rahbar 
Sariyev R.B. 
foydalanuvchilar uchun oyna bilan ko`p ishlashni tavsiya etamiz. Dastur matnni 
buyruqlar oynasi va klaviatura orqali to`g`ridan - to`g`ri kiritish mumkin lekin, 
Actionscriptda bosh harflar va kichik harflarni o`rni almashsa yoki tinish belgilari 
noto`g`ri ishlatilsa kiritilgan dastur matnni xato hisoblaniladi. Dasturda ishlash 
bo`yicha ko`nikma hosil bo`lmaguncha buyruqlarni yozishda shu oynadan masq 
qilsh maqsadga muvofiq. Buda har bir papkalar ichida faqatgina harakatlar emas, 
balki turli xil funksiyalar, o`zgarmaslar, o`zgaruvchilar, operatorlar, metodlar, 
xususiyatlar, sikllar, izohlar va boshqalar joylashgan. Biror harakatni joylashtirish 
uchun papkalardan birini ochamiz, kerakli buyruqni topib, uni ustiga sichqoncha 
tugmasini bosib, rolik kiritiladigan maydon ustiga qo`yib yuboramiz, yoki shu 
buyruq ustiga sichqonchani ikki marta chertib qo`yamiz. Agar kerakli buyruq qaysi 
papkada joylashganligini unitib qo`ygan bo`lsangiz, u holda “indeks” papkasidan 
foydalaning. Bu papkda Flashda ishlatiladigan barcha buyruqlar alfavit bo`yicha 
tartiblab qo`yilgan. Buyruqlar oynasini yopish uchun oynaning o`ng tomoni 
markazida joylashgan uchburchakchani bosish kerak. Agar buyruqlar oynasi yopib 
qo`yilgan bo`lsa, kerakli buyruqlar skript kiritiladigan maydon ustida joylashgan 
[plus] [+] tugmasi yordamida kiritish mumkin. Bu tugmada asboblar oynasidagi 
barcha funksiyalarning nusxasi joylashtirilgan. Quyida “stop()” buyrug`ining ikki 
xil usulda asboblar paneli va [plus] tugmasi yordamida joylashtirish ko`rsatib 
o`tilgan. 
15-rasm. Stop() buyrug`ga murojaat 
[Plus] tugmasidan keyin joylashgan tugmalarga izoh berib o`tamiz: 
Find - kiritilgan skriptdan biror so`zni topish uchun ishlatiladi. Agar 

---

o`lch varaq 
Hujjat № 
imzo 
sana 
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur 
yaratish
bet 
Bajardi 
Bozorova D. 
42 
Rahbar 
Sariyev R.B. 
kiritilgan skript juda katta bo`lsa bu tugma qo`l keladi.