Oliy matematika, statistika va ekonometrika

8-MAVZU 
 
VAQTLI QATORLAR 
REJA: 
1 
Vaqtli qatorlar, vaqtli qatorlarning turlari : momentli va davriy Mutloq, nisbiy va o`rtacha
vaqtli qatorlar 
2 
Vaqtli qatorlarni tekislash usullari 
3 
Biznesda prognozlash (bashoratlash)
4 
Vaqtli qatorlarning multiplikatli modelining klassik komponentlari 
5 
Yillik vaqtli qatorlarini silliqlash (tekislash)
6 
Eng kichik kvadratlar usuli yordamida trendlarni aniqlash va prognozlash
7 
Avtoregressiya va prognozlash yordamida trendni aniqlash
8 
Prognozlashning adekvatli modelini tanlash 
9 
Vaqtli qatorlarni mavsumiy malumotlar asosida prognozlash 

---

28 
Mutlaq qo’shimcha o’zgarish.
O’rganilayotgan davr darajasini oldingi yoki bazis davr darajasidan farqini 
ifodalaydi.
 
 
 
 
 
 
O’zgarish sur’ati.
O’rganilayotgan davr darajasini oldingi yoki bazis davr darajasiga nisbatini ifodalaydi.
 
 
 
 
 
 
 
Qo’shimcha o’zgarish sur’ati.
Mutlaq o’zgarishning oldingi yoki bazis davr darajasiga nisbatini ifodalaydi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bir foizga qo’shimcha o’zgarishni mutlaq mohiyati.
Qo’shimcha o’zgarish 1%ining mutlaq miqdorda qanchaga 
tengligini ifodalaydi 
Hodisa va jarayonlarning dinamikasiga umumlashtirib baho berish uchun qatorning o’rtacha ko’rsatkichlari
hisoblanadi.
Intervalli (davriy) vaqtli qatorlarining o’rtacha darajasi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
Moment(payt)li vaqtli qatorlarining hadlari orasidagi sanalar
teng bo’lsa, o’rtacha daraja o’rtacha xronologik formula asosida aniqlanadi. 
Agarda momentli(payt) vaqtli qatorlarida hadlar orasidagi sanalar teng bo’lmasa, u holda o’rtacha arifmetik 
tortilgan formula asosida aniqlanadi.